İşletmelerden çıkar bekleyen paydaşların işletmelerden beklentileri ve hakları her bir paydaş grubu hatta her paydaş için farklıdır. Bu farklılık nedeniyle paydaşların işletmeden beklentilerine ilişkin verdikleri kararların dayanağı olan 'karar verme modellerinin' belirlenmesi ya da tahmin edilmesi oldukça zordur.
İşletmelerin yöneticilerinin yaşadıkları önemli problemlerden birisi, paydaşlarınkarar verme süreçlerini etkileyen ekonomik kararları alırken paydaşların nasıl düşündüklerinin nelere önem verdiklerinin dikkate alınması ve sosyal nitelikli beklentilerden kaynaklanan sorumlulukların ihmal edilmesidir.
Paydaşlardan bazılarının talep ve haklarını şu şekilde özetlemek mümkündür:
a) Ortaklar, Yatırımcılar ve Yatırımcıların Danışmanları: İşletmenin ortakları ve potansiyel ortakları ile yatırımcıların amaçları dikkate alınmalıdır. Söz konusu amaçlar; ortakların ve yatırımcıların sağladıkları sermaye ve fonların riskine karşı kendileri ve/veya onların fikir danıştığı kimseler üstlendikleri risklerle ve yatırımın getirisi ile ilgilidirler. Bu nedenle yöneticiler paydaşların ortaklıklarını sürdürmeleri için işletmenin kar payı ödeme yapısını güçlendirmek ve/veya yatırımcıların da işletmenin ihraç ettikleri menkulleri satın almaları, elde tutmaları veya satma kararlarını verecekleri olgusunu hedeflemek zorundadırlar.
b) Çalışanlar: Yöneticiler, çalışanların ve onları temsil eden grupların işletmelerin devamlılığı ve karlılığı ile ilgili olduklarını dikkate almalılar. Çünkü çalışanlar, çalıştıkları işletmelerin kendilerine ücretlerini ödemelerini, emekli olmaları halinde hak ettikleri kıdem tazminatları ile ilgili işletmelerin yükümlülüklerini ödeme kabiliyetlerinin sağlam olmasını isterler.
c) Borç verenler, Kreditörler, Satıcılar ve Diğer Ticari Tedarikçiler: Yöneticiler, işletmeye borç ve kredi verenlerin verdikleri borçların ve borçlara ait faizlerin zamanı geldiğinde tahsil edebileceklerine ilişkin temel amaçlarını dikkate alarak güveni karşılamaları gerekir.
d) Müşteriler: Yöneticiler, işletmenin müşterilerin, özellikle uzun süredir iş yaptıkları ve kendi işleri için işletmenin devamlılığı konusunda güven duymak istediklerini dikkate almak zorundalar.
e) Hükümetler ve kamu işletmeleri: Yöneticiler, Hükümetlerin ve kamu işletmelerinin kaynaklarının dağılımı ile ilgilendiklerini; bu nedenle faaliyetlerine ilişkin yapılan yasal düzenlemeleri ve vergi politikalarını dikkate almak zorundalar.
f) Kamuoyu: Yöneticiler, kamuoyu kavramı ile adlandırılan toplumu etkileyebilecek sosyal sorumluluklarını dikkate almak durumundalar.
Tek pazar haline gelen dünyada yer edinmek isteyen; kuruluşunun gelecek kuşaklara taşınmasından mutluluk duyacak olan gerek çalışanları gerek tedarikçileri gerekse müşterileri nezdinde güven duyulan; yeni ürünler ve farklı fikirler üreten, rakipleri tarafından taklit edilmek istenen işletmelerin, öncelikler üzerinde durmaları gereken konu, Yönetim Kurulu'nun yetkin ve etkin olmasıdır.
