Birinci Dünya Savaşı'nı bitiren Mondros Ateşkes Anlaşması sonunda, Türkiye toprakları, emperyalist güçlerce işgal edildi. Ulusun üstüne kapkara umutsuzluk bulutları çöktü. Osmanlı sultanı ve hükûmeti, kurtuluş için elini bile kıpırdatmadığı gibi, işgalcilerle işbirliğine girişti. Bunun üzerine Çanakkale Cephesi'nde destanlar yazan, Doğu Cephesi'nde Rus işgalindeki topraklarımızı geri alan, Güney Cephesi'nde İngilizleri durduran Mustafa Kemal Paşa, kurtuluş için harekete geçti. Anadolu'ya geçmek için Bandıma Vapuru ile İstanbul'dan ayrıldı ve 19 Mayıs 1919'da Samsun Ufkunda bir güneş gibi doğdu. Havza'dan, Amasya'dan genelgeler yayımlayarak ulusu örgütlemeye başladı.
Erzurum ve Sivas Kongreleriyle örgütlenmeyi gerçekleştirdi. 23 Nisan 1920'de Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni toplayarak egemenliği halkın kendi eliyle kullanmasını sağladı. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde ve başkomutanlığında demokrasinin kurallarını uygulayarak Kurtuluş Savaşı'nı yönetti ve çok çetin, kanlı muharebelerden sonra düşmanı yurttan kovdu.
Mudanya Ateşkes Anlaşması'nı ve Lozan Barış Antlaşması'nı Türk ulusu lehine olacak biçimde imzalattı. Türk'ün haklı davasını ve bağımsızlığını tüm dünyaya benimsetti. İsteseydi Sultanlığını, halifeliğini, diktatörlüğünü ilan ederdi. Ama o, cumhuriyeti seçti ve 29 Ekim 1923'de Cumhuriyeti ilan etti.
Atatürk, neden Cumhuriyeti kurdu?
Atatürk diyor ki:'Cumhuriyet, ahlak üstünlüğüne dayanan bir ülküdür. Cumhuriyet, erdemdir. Cumhuriyet yönetimi, erdemli ve namuslu insanlar yetiştirir. Sultanlık (krallık, diktatörlük gibi tek adam rejimi), korkuya, tehdide dayanır ve korkak, sefil, aşağı görülen, rezil insanlar yetiştirir (ASD II, s. 242).'
Osmanlı Devleti'nin köhnemiş, bozuk, sağlıksız yönetimini ve halkın ötelendiğini gören Atatürk, sultanlık, diktatörlük peşinde koşamazdı. Türk insanının erdemli, bilgili ve namuslu, çağdaş, çalışkan, üretken, cesur, onurlu yetiştirilmesi amacıyla Cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurdu?
Atatürk diyor ki:'Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemiyle devlet biçimi demektir. Demokrasi ilkesinin en çağdaş ve mantıklı uygulamasını sağlayan yönetim (hükûmet) biçimi Cumhuriyettir ( Prof. Dr. A. Afet İnan, Medeni Bilgiler ve Atatürk'ün El Yazıları, s. 494-495).'
Atatürk, egemenlik hakkını, ulus kendi eliyle kullansın diye gerçek bir demokrasi projesi olan cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurdu?
Atatürk diyor ki:'Türk ulusunun karakterine ve ülküsüne en uygun olan idare, cumhuriyet idaresidir (ASD III, s. 106).' Türk ulusu, ezelden beriye, cumhuriyetin niteliklerini taşıyan özelliklere sahiptir. Bu nedenle Atatürk Cumhuriyeti seçmiştir.
Atatürk niçin Cumhuriyeti kurdu?
Atatürk diyor ki:'Çağdaş bir cumhuriyet kurmak demek, ulusun insanca yaşamasını bilmesi, insanca yaşamanın neye bağlı olduğunu öğrenmesi demektir ( Prof. Dr. U. Kocatürk, Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri, s. 186):'
'İnsanca yaşamak; her alanda insanın özgürleşmesi; toplum ve devlet yaşamında, inançlarda, değerler sisteminde, ahlakta erdemli olması; dogmalardan kurtulması ve aklı, bilimi, bilimsel ve laik düşünceyi dünyasal işlerde yol gösterici olarak benimsemesi; insan olmaktan gelen maddi ve manevi tüm gereksinmelerine olumlu yanıt verecek düzenin kurulması demektir (Prof. DR. Suna Kili, Atatürk Devrimi, s. 10).'
Atatürk, Türk ulusunun, insanca, insana yaraşır bir yaşam düzeyine erişmesi için Cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurdu?
Kurtuluş Savaşı ile Türkiye'nin bölünmez bütünlüğünü sağlamış, Türk ulusunu tutsaklıktan, dahası yok olmaktan kurtarmıştır. Türkiye topraklarının bölünmez bütünlüğünü, Türk ulusunun bağımsızlığını korumak; bu tür yıkımların bir daha yaşanmaması için cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'ni, yurdumuzun, kendi ülkelerini savunmaktan, ülkeleri ve bağımsızlıkları için savaşmaktan kaçarak ülkemize akın akın gelen Suriyeli ve Afganlı sığınmacıların bedava yaşayacakları bir yer olsun diye, Türk insanının ikinci sınıf vatandaş muamelesi görmesi için kurmamıştır.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurmuştur?
Osmanlı Devleti yönetiminde Türk halkı bilgisiz, yoksul kalmış; sağlık sorunları artmış, sadece asker ve vergi için anımsanır olmuştur. Atatürk, toplumu geri kalmışlıktan, bilgisizlikten kurtarmak için Cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, Cumhuriyeti niçin kurmuştur?
Tarihimizin sadece Selçuklu ve Osmanlı devletleri ile sınırlı olmadığını; tarihimizin insanlık tarihiyle eşdeğer; Türklerin uygar bir ulus olduğunu; Türklerin İ.Ö. binlerce yıldır Anadolu'da yaşadığını ortaya koymak; insanımıza Türklük bilinci ve kimliğini kazandırmak amacıyla Cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, Cumhuriyeti niçin kurmuştur?
Atatürk, diyor ki: 'Türk dili zengin, geniş bir dildir. Her kavramı anlatma yeteneği vardır. Yalnız tüm varlıklarını aramak, bulmak, toplamak, onlar üzerinde işlemek gerekir. Türk ulusunu ve Türk dilini, uygarlık tarihinin ve kültür dillerinin dışında görmenin ne yaman bir yanlış olduğunu bütün dünyaya göstermek gerekir (Prof. Dr. U. Koca Türk, age. s. 260).'
Atatürk, Dilimizin yapay Osmanlıcadan ibaret olmadığını, Türkçenin insanlık tarihiyle eşdeğer, zengin ve güzel bir kültür dili olduğunu ortaya koymak için; Türkçenin yabancı dillerin boyunduruğundan kurtulması amacıyla Cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurmuştur?
Atatürk, Türk halkını ümmetlikten yurttaşlığa; Türk kadınını da omuzlar üstünde göklere çıkarmak, insan onuruna kavuşturmak, tam anlamıyla çalışma ve siyasal yaşama kavuşturmak için cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurmuştur?
Atatürk, Türk insanının kafasını boş ve geçersiz bilgilerden kurtarmak; inancını dinimizin kitabı Kur'an'dan doğru olarak öğrenmesini sağlamak amacıyla cumhuriyeti kurmuştur.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kumuştur?
Atatürk, Türk ulusunu, çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkarmak için cumhuriyeti kumuştur. Bu nedenle de birbirini tamamlayan devrimler gerçekleştirmiştir.
Atatürk, Cumhuriyeti niçin kurmuştur?
Osmanlı Devleti yönetimindeki insanlarımız padişahın ümmeti idi. Yurttaş ve birey değildi. Bilgisiz bırakılmıştı, ancak asker ve vergi için anımsanırdı. Atatürk, Cumhuriyeti kurarak, insanlarımızı ümmetlikten yurttaşlık bilincine eriştirmiştir.
Atatürk, niçin Cumhuriyeti kurmuştur?
Atatürk, diyor ki: 'Biz cumhuriyeti, süs olsun diye yapmadık. Halktan yana bir idare kurmak için yaptık (İsmet Bozdağ, Atatürk'ün Fikir Sofrası, s. 44).'
Atatürk,aslında şöyle diyor; Biz, köylünün fakirleşmesi, traktörüne, çift hayvanlarına el koymak; köylüyü üretemez duruma getirmek, köylünün ürününü değersiz kılmak için değil; gerçek üretici olan köylüyü, ulusun efendisi durumuna yükselmek için cumhuriyeti kurduk. Biz, esnafımız zor durumda kalsın, iş yerlerini kapatsın, çalışamaz duruma gelsin diye değil; işçimizin, esnafımızın, köylümüzün hakkı olan refaha kavuşması için cumhuriyeti kurduk.
Atatürk, Cumhuriyeti niçin kurdu?
Atatürk, diyor ki: 'Türkiye Cumhuriyeti'ni kuran Türkiye halkına Türk denir.' İnancı, düşüncesi, soyu ne olursa olsun bu topraklarda yaşayan, acıda, sevinçte bir, aynı geçmişe, aynı kültüre sahip; bu toprakların nimetlerinden yararlanan tüm insanların bir bayrak altında birlik ve bütünlük içinde vatandaş olarak yaşamalarını sağlamak için Cumhuriyeti kurmuştur.
Tam bağımsız, özgür, çağdaş, laik, çalışkan, üretken, çağdaş eğitimden geçen, inancını İslam'ın temel kitabı Kur'an'dan öğrenen, akıl ve bilimin ışığında Atatürk Devrimleri ve İlkeleri doğrultusunda bir yaşam ortamı hazırlayan, çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkmış, gönenç ve bolluk ülkesi bir Türkiye Cumhuriyeti dileğiyle Atatürk'ün Kurduğu Türkiye Cumhuriyeti'nin 98. Yaşı kutlu olsun.
Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk başta olmak üzere tüm şehitlerimizi, çağdaş cumhuriyet için emek verenleri saygıyla anıyorum. Ruhları şad, mekanları Cennet olsun.
