Yoksulluk, 'yoksunluk ve yetmezlik' olgularını kapsadığı genel kabul görmüş bir yaklaşımdır. Yoksunluk, beslenmeden giyime, eğitimden sağlığa kadar bütün alanlarda ihtiyaçların karşılanmasında yaşanan yetmezlik ve yetersizliktir(1). Yoksulların yaşadıkları sorunların nedenlerinin önemli bir kısmı sosyal sermayelerinin yetersizliğidir(2).
Gelişmiş ülkelerde 16. yüzyıldan bu yana iş bulamayan ve çalışmayan yoksullar hep tehlikeli görülmüş ve toplumdan dışlanmış, köylüler şehirlere de sokulmamıştı(3). Bu durumun gelecekte yaşanmaması için yeni dünya düzeninde yoksulluk zengin olmayan ülkeler üzerinden kontrol edilmektedir. Yoksulluk zengin ülkelerde ve zengin etmesinin bir özelliği akrabalık ve hemşerilik ilişkileri içinde zincirleme göç şeklinde gerçekleşmesidir(4).
Yoksulluk yalnızca bir maddi imkansızlık, bir maddi sefalet sorunu değil. Yoksulluk yalnızca açlık, beslenme, barınak olanaklarına sahip olamama, hastalık ya da soğuktan donma, evsiz barksız olma sorunu değil. Yoksulluk aynı zamanda hayat süreçlerinin dışına itilmiş olmak, yani dışlanmak sorunudur(5). Yoksulluğun başlıca nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz(6):
- Gelir dağılımı bozukluğu,
- Doğal afetler,
- Adaletsiz vergi sistemi,
- Bölgelerarası farklılıklar,
- Toplumsal (sosyal) dışlanma,
- Ücretlerin düşüklüğü,
- Kentleşme ve göç,
- Enflasyon,
- İşsizlik,
- Kayıt dışı istihdam,
- Toplumsal ve duygusal olarak ve maddi açıdan kısıtlanmış olmak.
- Ortalama geliri olan birine beslenme, ısınma ve giyinmeye daha az kaynak ayırmak.
- Geleceğe hazırlanmak için gerekli olanaklardan, başka bir değişle yaşama şansında mahrum kalmak,
- Sağlıklı bir yaşam, nitelikli bir eğitim, güvenli bir ev ve uzun bir emeklilik fırsatına sahip olmamak.
[1]Aytaç Ayhan, Hatipler Mustafa, (2013), Dünya'da ve Türkiye'de Yoksulluğun Özgün Yapısı ve Yoksullukla Mücadele, 2. Baskı, Paradigma Akademi Yayınları, Edirne, s. 8
[2]Yaşar, M. Ruhat, (2013), Yoksullukla Mücadelede Gönüllü Rehberlik Organizasyonları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, yıl 2013, Cilt 10, Sayı 22, ss. 183-208, s. 191
[3]Buğra, Ayşe, (2013), Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye'de Sosyal Politika, 6. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 36
[4]Erder, Sema; (1997), Yoksulluğu Önleme Stratejileri Sivil Toplum Kuruluşları Diyaloğu, Boyut Kitapları, s. 234.
[5]Erdoğan, Necmettin, (2006), Yoksulluk ve Dışlanma, Yoksulluk Sempozyumu, 12. Şubat 2005, Sosyal Demokrasi Derneği Yayınları No: 7, Ankara.
[6]Aytaç Ayhan, Hatipler Mustafa, (2013), Dünya'da ve Türkiye'de Yoksulluğun Özgün Yapısı ve Yoksullukla Mücadele, 2. Baskı, Paradigma Akademi Yayınları, Edirne, s. 9; Özkan, Hatice, Kırdaş, Evren Koç, Koç Taylan, (2002). Yoksulluk Sorununu Görmeyen Bir Kalkınmam Modeli Olarak Yönetişimci Kalkınma: Adana Örneği, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, ss. 89-124, Cilt 67, No:4, s. 92