Uyum Mevzuatı ve Uygulaması (Compliance): Şirketlerin faaliyetlerini yürütürken yasal ve düzenleyici gerekliliklere, endüstri standartlarına ve iç politikalarına uyum sağlamasını ifade eder. Özet olarak bu konuyla ilgili temel bilgi ve dayanakları şöyle değerlendirebiliriz:
Uyum Mevzuatı (Compliance) Nedir?
Uyum Mevzuatı: Uyum Mevzuatı, şirketlerin faaliyetlerinin yasal düzenlemelere, endüstri standartlarına ve iç politikalarına uygun olmasını sağlamak için oluşturulan kurallar ve uygulamalardır. Bu mevzuat, şirketlerin etik, dürüstlük ve şeffaflık ilkelerine uygun hareket etmelerini garanti eder.
Temel Amaçları:
· Yasal ve düzenleyici gerekliliklere uyum sağlamak
· Şirketin itibarı ve güvenilirliğini korumak
· Hataları ve usulsüzlükleri önlemek ve tespit etmek
· Çalışanların etik davranışlarını teşvik etmek
· Riskleri yönetmek ve azaltmak
Uyum Mevzuatının Dayanakları:
Uyum Mevzuatı, çeşitli yasal düzenlemeler, yönetmelikler ve standartlar tarafından şekillendirilir. İşte bazı önemli dayanaklar:
1. Ulusal Yasalar ve Yönetmelikler:
Türk Ticaret Kanunu (TTK): Şirketlerin ticari faaliyetlerini düzenleyen kurallar içerir.
Türk Ceza Kanunu (TCK): Yolsuzluk, rüşvet, sahtecilik gibi suçları tanımlar ve cezalarını belirler.
Bankacılık Kanunu: Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren kurumlar için uyulması gereken kuralları belirler.
Sermaye Piyasası Kanunu: Sermaye piyasası araçlarının alım satımı ve bu piyasada faaliyet gösteren kuruluşlar için kuralları düzenler.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK): Kişisel verilerin işlenmesi ve korunması ile ilgili düzenlemeler içerir.
2. Uluslararası Düzenlemeler ve Standartlar:
OECD Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi: Uluslararası ticari işlemlerde yolsuzluk ve rüşvetin önlenmesi amacıyla oluşturulmuş bir sözleşmedir.
FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act): ABD vatandaşlarının yabancı finansal hesaplarını bildirmelerini zorunlu kılar.
GDPR (General Data Protection Regulation): Avrupa Birliği’nde kişisel verilerin korunmasıyla ilgili düzenlemeleri içerir.
ISO 19600: Uyum yönetim sistemleri için kılavuz standarttır.
3. Endüstri Standartları:
COSO (Committee of Sponsoring Organizations): İç kontrol ve risk yönetimi standartlarını belirler.
ISACA (Information Systems Audit and Control Association): Bilgi sistemleri denetimi ve güvenliği standartlarını belirler.
Uyum Uygulaması
Uyum Programının Unsurları:
1. Uyum Politikaları ve Prosedürleri:
Yazılı politikalar ve prosedürler oluşturulmalı, bunlar tüm çalışanlara duyurulmalıdır.
Bu politikalar, yasal ve düzenleyici gerekliliklere uygun olmalıdır.
2. Uyum Eğitimi ve Farkındalığı:
Çalışanlara düzenli olarak uyum eğitimleri verilmelidir.
Eğitimler, çalışanların yasal ve etik sorumluluklarını anlamalarını sağlamalıdır.
3. Risk Değerlendirmesi ve İzleme:
Şirketin karşılaşabileceği uyum riskleri değerlendirilmelidir.
İç kontrol sistemleri ve denetimler aracılığıyla bu riskler sürekli izlenmelidir.
4. İhbar Mekanizmaları:
Çalışanların ihlalleri bildirebileceği güvenli ve gizli mekanizmalar oluşturulmalıdır.
İhlal bildirimleri hızlı ve etkili bir şekilde araştırılmalıdır.
5. İç Denetim ve Gözden Geçirme:
İç denetim birimi tarafından düzenli olarak uyum kontrolleri yapılmalıdır.
Uyum programı ve uygulamaları periyodik olarak gözden geçirilmelidir.
6. Raporlama ve Şeffaflık:
Uyum programı ve ihlal bildirimleri hakkında üst yönetime ve gerekli durumlarda düzenleyici kurumlara raporlama yapılmalıdır.
Şirket içinde şeffaflık teşvik edilmelidir.
Sonuç olarak, Uyum Mevzuatı ve Uygulaması, şirketlerin yasal düzenlemelere ve etik standartlara uygun hareket etmelerini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Bu süreç, yasal riskleri azaltır, şirketin itibarını korur ve uzun vadeli başarıyı destekler. Etkili bir uyum programı, tüm çalışanların katılımını gerektirir ve sürekli eğitim, izleme ve iyileştirme ile desteklenmelidir.
