Trol, internette insanları kışkırtmak, sinirlendirmek, dikkat dağıtmak ya da tartışma çıkarmak amacıyla kasıtlı olarak provoke edici, alaycı veya yanıltıcı mesajlar yazan kişidir. Sosyal medyada bir şey paylaşıyorsunuz, beş dakika geçmeden tanımadığınız biri küfür ediyor, alay ediyor ya da konuyla alakasız bir tartışma başlatıyor. Sonra anlıyorsunuz: Bir trolle karşı karşıyasınız.
Türkiye’de trol sayısı neden bu kadar fazla?
Sadece mizah yapmaya çalışan birkaç yaramazdan mı ibaret bu mesele? Ne yazık ki değil.
Trol, artık sadece internetin karanlık köşelerinde saklanan biri değil. Gündemin tam ortasında, trend konuların başında, politik tartışmaların göbeğinde. Türkiye’de trollük bireysel bir “oyun” olmaktan çıkalı çok oldu. Bugün, örgütlü, stratejik ve bazen devlet destekli bir hale gelmiş durumda.
Toplum, giderek fikirlerini paylaşan bireylerden değil, cepheleşmiş tarafların savaşçılarına dönüşüyor. Sosyal medya ise bu savaşın en hararetli cephesi. Bu atmosferde trol, sıradan bir rahatsızlık değil; bilinçli kullanılan bir propaganda aracı. Hedef gösteriyor, linç başlatıyor, dezenformasyon yayıyor. İşin kötüsü, bunu kimi zaman bir klavye başında maaş karşılığı yapıyor. Ama her trol siyasi değil. Kimisi sadece “eğleniyor”. Kaos hoşuna gidiyor. Takip ettiği tartışmalar bir dizi bölümü gibi geliyor ona. Bazen sadece ilgi görmek istiyor. Bazen de canı sıkılıyor. Çünkü anonim olmak güç veriyor; sorumluluk yok, bedel yok. Ve belki de en tehlikelisi şu: Bu trollerin bir kısmı artık “kahraman” gibi görülüyor. Laf sokan, alay eden, küçümseyen kişiler takip ediliyor, alkışlanıyor. Yani zehir, zamanla tat vermeye başlıyor.
Trollüğün önüne geçilebilir mi?
Dijital medya okuryazarlığını yaygınlaştırarak. Toplumdaki kutuplaşmayı azaltılıp mizah, ironi, eleştiri gibi kavramlar zehirli versiyonlarından ayrıştırılarak. Linç kültürüyle mücadele edilmeli. Sağlıklı dijital ortamlar yaratmak, kutuplaşma yerine empatiyi teşvik etmek. Organize trol ağlarına karşı şeffaf ve eşit uygulamalar, bot hesapların temizlenmesi, algoritmalarda şeffaflık. Bu meselenin önüne geçilmesi için atılması gereken adımlardır.
