Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 227’nci Madde’nin oluşumu

1994 yılının ilk aylarında yaşanan ekonomik kriz sonrasında ortaya konan 5 Nisan l994 kararları gereği iki yeni vergi gündeme gelmişti; Net Aktif Vergisi ile Mali Denge Vergisi. Bu vergilerden Net Aktif Vergisi'nin daha etkin uygulanması için TÜRMOB yönetimi, ruhsatlı meslek mensupları tarafından Net Aktif Vergisi Beyannamelerinin sorumluluk yüklenerek denetlenmesi zorunluluğu getirilmesi halinde Net Aktif Vergisi performansının artacağı önerisini Maliye Bakanlığı'na iletti. Maliye Bakanlığı bu öneriyi dikkate alarak SMMM ve YMM'lere Net Aktif Vergisi'ni denetleme yetkisini yasal düzenlemeye ekledi. Bu yetki ile gerçekleştirilen uygulama sonrasında vergi tahakkukunda ve tahsilatında büyük bir performans elde edildi.(1)

Bu arada 3568 Sayılı Kanun'da görülen bazı aksaklıkların giderilmesi amacıyla Maliye Bakanlığı yetkilileri ile TÜRMOB yöneticilerinden oluşturulan bir çalışma grubu, Kanun Hükmünde Kararname (KHK) taslağı hazırlamaya başladı. Bu çalışmada hedef, 3568 Sayılı kanunun uygulanmasında yaşanan sorunlara çözüm oluşturacak yasal değişiklikleri saptamaktı. Çalışma grubunda hem ruhsatlı muhasebecilerin kaçak olarak hem ruhsatsız kimselerin korsan olarak muhasebe mesleğini icra etmesini engellemek için, muhasebe defterlerinin ruhsatlı olan ve serbest ya da bağımlı çalışan SM'ler ve SMMM'ler ile bağımlı çalışan YMM'ler(2) tarafından tutulması zorunluluğu getirilmesi konusunda mutabakata varıldı. Ayrıca YMM'lerin Tasdik işlemlerinde yaşanan hukuki sorunların da giderilmesi konusunda mutabakata varıldı.

Varılan mutabakat gereği, bu iki sorunun 3568 sayılı Kanuna eklenecek Mükerrer 12' nci Madde ile çözülmesi kabul edildi. Hazırlanan taslak madde, vergi yükümlülerinin, SM'lere, SMMM'lere ve bağımlı çalışanlar da dikkate alınarak YMM'lere, muhasebe defterlerini tutturmaları zorunluluğu getirilmesini düzenliyordu.

Maliye Bakanlığı yetkilileri, söz konusu KHK taslağını Maliye Bakanlığı Hukuk Müşavirliği'ne incelenmek üzere gönderdi. Bir süre sonra çalışma grubu, KHK Taslağına son şeklini vermek üzere bir araya geldiğinde; Maliye Bakanlığı Hukuk Müşavirliği, muhasebe defterlerinin ruhsatlı meslek mensuplarına tutturulması zorunluluğunun getirilmesinin Anayasa'ya aykırı olduğunu ve bu durumun kişi hak ve özgürlükleri ihlal edeceği yönünde görüş belirtti. Hukuk Müşavirliği, hazırlanan madde taslağında yer alan defter tutma zorunluluğunun, Maliye Bakanlığı adına denetim yapılması zorunluluğu şeklinde değiştirilebileceğini söz konusu görüşüne eklemişti. Maliye Bakanlığı yetkilileri, KHK Taslağında yer alan maddenin Hukuk Müşavirliği'nin görüşü doğrultusunda değiştirilmesini istiyordu. TÜRMOB yetkilileri de bu görüşe katıldı. Hukuk müşavirliğinin bu görüşü muhasebe mesleğinde devrim niteliğinde idi. Bu görüşe göre hazırlanarak 3568 sayılı Kanuna eklenecek Mükerrer 12'nci Madde, muhasebe mesleğinin defter tutma boyutundan denetim boyutuna yönelmesini sağlayacaktı. Yapılan düzenlemede kaçak muhasebecilerle mücadelenin en etkin yolu olarak, vergi beyannamelerinin ön denetiminin meslek mensubu tarafından yapılması şeklinde benimsenmiştir.(3)

Bu arada, çeşitli vergi kanunlarında değişiklik yapmak amacıyla bazı hazırlıklar yapılıyordu. TÜRMOB yetkilileri, kaçak ve korsan muhasebecilik sorununun çözümlenmesi isteklerini sürdürerek, KHK için hazırlanan Mükerrer 12'nci Madde'nin, vergi kanunlarında değişiklik yapmak amacıyla hazırlanmakta olan kanun taslağına eklenmesi için başvurdular. Dönemin Maliye Bakanlığı yetkilileri, Net Aktif Vergisi uygulamasında elde edilen performansı dikkate alarak, bu talebi uygun gördüler. Özellikle Net Aktif Vergisi uygulamasının sonuçlarından sonra; Maliye Bakanlığı yetkilileri, ruhsatlı meslek mensuplarına vergi beyannamelerinin dayanaklarına uygunluğunu denetleme yetkisini ve sorumluluğunu kapsayacak ve böylece vergi denetiminin yaygınlaşmasını sağlayacak şekilde, vergi beyannamelerinin imzalanması yetkisinin verilmesinden yanaydılar.

Daha önce 3568 sayılı Kanunda değişiklik yapılmasına ilişkin KHK Taslağı'nda Mükerrer 12'nci Madde olarak yer alması için tasarlanan madde metni, değiştirilmeksizin hazırlanan vergi değişiklikleri taslağına 213 sayılı VUK'na Mükerrer 227'nci Madde olarak eklendi. 'Vergi Beyannamelerinin İmzalanması ve Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporları' başlığı altında eklenen bu Madde, TBMM'de de aynen kabul edildi.