Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi ile daha etkin mücadele edilebilmesi ve mali sistemin suçlular tarafından kullanılmasının engellenebilmesi için gerek uluslararası alanda gerekse iç hukukta finansal kuruluşlara ve diğer bazı meslek gruplarına yönelik birtakım yükümlülükler getirilmiştir.
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 2 'nci maddesinin d fıkrasında ve 09.01.2008 tarih ve 26751 sayılı Resmi Gazete 'de yayımlanan 'Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik' in (Tedbirler Yönetmeliği) 4'üncü maddesinde 'Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler' yükümlü olarak sayılmaktadır.
Yükümlü'nün tanımı ise şu şekilde yapılmaktadır;
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca aklama ve terörün finansmanı suçlarıyla mücadelede 'önleyici tedbirler' kapsamında getirilen yükümlülüklerin (kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, devamlı bilgi verme, bilgi ve belge verme ile muhafaza ve ibraz) usul ve esaslarını tam ve eksiksiz olarak yerine getirmek zorunda olanlar.
Yükümlülerin tam ve eksiksiz yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülükler nelerdir?
1- 5549 sayılı Kanunun 3' üncü maddesi gereğince yükümlü nezdinizde yapılan veyahut aracılık edilen işlemlerde işlem yapılmadan önce, işlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanların (gayrimenkul satışı, kiralanması vb. işlemler gibi) kimliklerini tespit etmek(işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yirmi bin TL veya üzerinde ise veyahut şüpheli işlem bir işlem bildiriminin gerektiği durumlarda)
2- Şüpheli bir işlemle karşılaşıldığında, işlem hakkında yetki ve imkanlar ölçüsünde araştırma yapıldıktan sonra, edinilen bilgi ve bulgular çerçevesinde, Şüpheli İşlem Bildirim Formu (ŞİB formu) doldurulmak suretiyle MASAK Başkanlığına şüpheli işlem bildiriminde (ŞİB) bulunmak.
3- Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar, Başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamak
4- Belgeleri düzenleme tarihinden, defter ve kayıtları son kayıt tarihinden, kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden itibaren sekiz yıl süreyle muhafaza etmek ve istenmesi halinde yetkililere ibraz etmek.
2 madde belirtilen şüpheli işlemler, herhangi bir parasal sınır gözetmeksizin MASAK Başkanlığına bildirilir.
Şüpheli işlemi ise şöyle tanımlayabiliriz;
Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir.
Ticaret Amacıyla Taşınmaz Alım Satımıyla Uğraşanlar İle Bu İşlemlere Aracılık Edenlerde Şüpheli İşlem Bildirimlerini Kimler Gönderecektir?
Ticaret Amacıyla Taşınmaz Alım Satımıyla Uğraşanlar İle Bu İşlemlere Aracılık Edenlerde şüpheli işlem bildirim yükümlülüğü bizzat bu işle uğraşan veya kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. Bu kişiler şüpheli olabilecek işlemler hakkında, yetki ve imkanları ölçüsünde araştırma yaparak edinilen bilgi ve bulguları değerlendirmek ve şüpheli olduğuna karar verdiği işlemleri MASAK Başkanlığına bildirmekle sorumludur.
Şüpheli işlem bildirimi için https://www.hmb.gov.tr/emis-online adresinden online bildirim şeklinde veya https://www.hmb.gov.tr/sektorel-sib-rehberleri adresinden şüpheli işlem bildirimi formu indirilip doldurularak ıslak imzalı şekilde posta yoluyla Başkanlığa gönderilebilir. Form doldurulmadan Başkanlığa gönderilen yazılar imzalı olsa dahi şüpheli işlem bildirimi olarak kabul edilmez.
Şüpheli işlemler, şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç on iş günü içinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise derhal MASAK Başkanlığına bildirilmelidir.(1)
[1]Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı, 'TİCARET AMACIYLA TAŞINMAZ ALIM SATIMIYLA UĞRAŞANLAR İLE
BU İŞLEMLERE ARACILIK EDENLER (EMLAKÇILAR) İÇİN- SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASININ VE TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE DAİR YÜKÜMLÜLÜKLERE İLİŞKİN TEMEL ESASLAR', Ekim 2020, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2020/11/Emlakcilar-SON.pdf, Erişim tarihi: 06.12.2020, s.6-11-12.