0

Malların iadesi sırasında, faturaya yazılacak olan tutar, malların satın alındığı bedel yani faturada yazılı olan tutardır. İade edilen malın maliyet be­delinin yani faturada yazılı tutara ek olarak, alışta ödenen komisyon, alış nakliyesine ilişkin ödemeler vs. iade edilen malın bedeli olarak göz ö­nüne alınmaz.

Yukarıda da belirtildiği gibi faturada yazılı alış bedeli esas alınmak su­re­tiyle “İade faturası” düzenlenir.

İade edilen mallara uygulanacak KDV oranı ise, uygulamada bazı du­rumlarda aksamalara neden olabilmektedir.

Özellikle malın alındığı tarihteki KDV oranı ile, iade edildiği tarihteki KDV oranının farklı olduğu durumlarda, iade faturasında gösterilecek KDV oranının alış tarihindeki KDV oranı mı, yoksa iade sırasındaki KDV oranı mı olacağı konusunda tereddüte düşülmektedir. Örneğin; bir kitapçı, yayınevinden aldığı kitaplar için yüzde 8 oranında KDV ödemiştir. Daha sonra kitaptaki KDV oranı yüzde 8’den yüzde 15’e yüksel­tilmiştir. Kitapçı, KDV oranı yüzde 15’e yükseltildikten sonra 200 milyon li­ralık kitap iadesi yapmıştır. Bu durumda, yüzde 8 mi yoksa yüzde 15 mi KDV oranı uygu­lanacağı, burada karşılaşılan sorun olmaktadır.

Satın alınan malın iade edilmesi halinde, malın iade edildiği değil, satın alındığı tarihte yürürlükte olan KDV oranının uygulanması gerekir. Çünkü, iade işlemi, satış değil, düzeltici nitelikte bir işlemdir. Nitekim, bu ko­nuda Maliye Bakanlığına yansıyan bir olayda da Bakanlıkça mal iadele­rinde mal alışı sıra­sında yürürlükte olan KDV oranının uygulanması ge­rektiği yönünde idari görüş bildirilmiştir.

Maliye Bakanlığı’nın söz konusu idari görüşü([1]) aşağıdaki gibidir:

“Katma Deşer Vergisi Kanununun 35. maddesinde malların iade edil­mesi, “matrahta değişikliğin vuku bulduğu hal” olarak kabul edil­mektedir.

Malların iadesi halinde ilk tes­limin tabi olduğu oran geçerli olacak ve karşılıklı “düzeltme”ler bu oran üzerin­den gerçekleştirilecektir.”

3- Düzeltme İşleminin KDV Beyannamesinde Gösterilmesi

Malların satıcıya iade edilmesi nedeniyle alıcılar tarafından düzenlenen düzeltme faturasında gösterilen hesaplanan verginin, KDV beyannamesi­nin 46. satırında gösterilerek 44. satırda yer alan “Hesaplanan KDV”ye ilave edilmesi gerekmektedir.

Sattığı malları iade olan satıcı mükelleflerin ise alıcının düzenlediği dü­zeltme faturasında yer alan KDV’yi, düzeltmenin yapıldığı dönem beyan­namesinin 53. satırında göstererek indirmeleri gerekmektedir.           

4- Malların KDV Beyanname Verme Süresi İçinde İade Edilmesi Halinde Düzeltme İşlemleri

Vergi idaresi görüşüne göre, KDV mükellefleri arasındaki mal iadesi olaylarında fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak, iade olaylarının aynı KDV vergilendirme döneminde gerçekleşmesi halinde, satıcı ve alıcı­nın ayrı ayrı faturada düzenlemeleri pek uygun olmayacaktır. Çünkü ayrı ayrı fatura düzenlenmesi halinde, alıcı ve satıcının beyannamelerinde hem he­saplanan hem de indirilecek KDV tutarları yer alacak, bu ise, çeşitli ka­rı­şıklıklara yol açabilecektir.

Kişisel görüşümüze göre, aynı vergilendirme dönemi içinde gerçekleş­tirilen malların iade işlemlerinde (dişer bir anlatımla satılan ancak vergisi henüz beyan edilmeyen malların iade edilmesi) satış faturasının iptal edil­mesi suretiyle işlem yapılması uygun olacaktır. Bu durumda, iade konusu mal ile birlikte, malın faturası veya yazar kasa fişi geri alınmalı ve bu bel­ge­ler iptal edilmelidir.

[1] MB’nin, 25.02.1988 tarih ve 2601010-126/12411 sayılı Özelgesi