Malum olduğu üzere GVK'nun 75. Maddesinin 1. Fıkrasında menkul sermaye iradı tanımlanmıştır. Buna göre; sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile ifade edilen kıymetlerden oluşan sermaye nedeni ile elde edilen temettü, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. Yine aynı maddenin 2. Fıkrasının ilk üç bendinde ise genel anlamda kar payları aşağıdaki şekilde menkul sermaye iratları kapsamında sayılmak suretiyle gelir vergisinin konusuna dahil edilmiştir.
1. Her nevi hisse senetlerinin kar payları (kurucu hisse senetleri ve diğer intifa hisse senetlerine verilen kar payları ve pay sahiplerine hazırlık dönemi için faiz olarak veya başka adlarla yapılan her türlü ödemeler ile Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kar payları ile konut finansmanı fonlarını temsilen ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetlere ve varlık finansmanı fonlarını temsilen ihraç edilen varlığa dayalı menkul kıymetlere ödenen faiz, kar payı veya benzeri gelirler dahil.);
2. İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıklarının ortakları ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu zümreye dahildir. Kooperatiflerin ortakları ile yaptıkları muamelelerden doğan karların ortaklara, kooperatifle yaptıkları muameleler nispetinde tevzii, kazanç dağıtımı sayılmaz.)
Adi komandit şirketlerde komanditerlerin kar payları, şirket karının ilişkin bulunduğu takvim yılında elde edilmiş sayılır;
3. Kurumların idare Meclisi Başkan ve üyelerine verilen kar payları;
Diğer taraftan aynı Kanunun menkul sermaye iratlarında istisnanın düzenlendiği 22'nci maddesinin ikinci fıkrasında ise; 'Tam mükellef kurumlardan elde edilen, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarının yarısı gelir vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerinden 94'üncü madde uyarınca tevkifat yapılır ve tevkif edilen verginin tamamı, kar payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.' hükmüne yer verilmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu'nun 22'nci maddesinin ikinci fıkrası ile 2017 yılı için belirlenmiş olan 30.000.- TL'lik beyan sınırını aşan ve aşağıda sıralanan kurumlardan elde edilen kar payları beyana tabi bulunmaktadır.
Anonim ve limited şirketlerden elde edilen kar paylarının beyanı, 1-25 Mart 2018tarihine kadar beyanı zorunludur. Buna göre, 2017 yılında Bay ( A)' nın tam mükellef bir şirket olan (X) AŞ.' den brüt 1.800.000 tutarında kar payı elde etmiş olduğunu varsayalım. Bu mükellefin başkaca hiçbir beyanı gereken geliri bulunmamaktadır.
Elde edilen kar payı kurum içerisinde %15 oranında vergi kesintisine tabi tutulmuş olup, bu tutar 270.000 TL'dir.
Bay (A)' nın elde ettiği kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan yarısı 900.000 TL'dir. Bu tutar, beyan sınırı olan 30.000 TL'yi aştığı için beyan edilecektir. Kurum bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin tümü, hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.
Sonuç olarak bu durumda, hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır:
1.800.000 Kar Payı
900.000 İstisna Tutarı (1.800.000/2)
900.000 Kalan Tutar (1.800.000-900.000)
299.180 Hesaplanan Vergi
270.000 Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi
29.180 Ödenecek Gelir Vergisi (Bu tutar 2 eşit taksitte Mart ve Temmuz aylarında ödenecektir.)
Gelirleri sadece gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), ücret, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ya da bunların bir kaçından oluşan mükelleflere ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde bulunan ve üçüncü taraf kurumlardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle Yıllık Gelir Vergisi Beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak internet ortamında mükelleflerin onayına sunulduğu bir sistemdir.
Menkul sermaye iradı elde eden mükellefler;
- Kimlik bilgilerini girip özel güvenlik sorularını cevaplayarak
- İnternet vergi dairesi şifrelerini kullanarak (şifre yoksa herhangi bir vergi dairesine kimlikle başvurarak ücretsiz alabilir)
sisteme giriş yapabilir.Böylece, menkul sermaye iradı beyannameleri hazır beyan sistemiyle Gelir İdares i Başkanlığına yollanmış olur.( Bkz: www.gib.gov.tr)
2017yılında Kurumlardan elde edilen kar paylarına ilişkin kısa özet bilgiler aşağıda olduğu gibidir,
1- 2017 yılında şirketlerden elde edilmiş olan brüt kar paylarının 60.000,00 TL'si beyan haricidir.
2- 330,00 TL'ye kadar vergi çıkmamaktadır. Hatta üste iade alınır.
3- 2017 yılında elde edilen kar paylarının yarısının istisna olması nedeni ile kalan tutarın 30.000,00 TL'yi geçmesi durumunda beyanname verilecektir. Beyanname verilmesi halinde kar payları üzerinden yapılmış olan tevkifatların tümü mahsup edilmesi gerekir.
4- GVK'nun 75/1,2,3, 94/6b-i, 22/2, 86/1c. Mad. Hükümlerine göre bir özetleme ve analiz yapıldığı takdirde 2016 yılında elde edilen kar paylarından oluşan gelir beyanlarında kar paylarının yarısı gelir vergisine istisna olup, kalan yarısı ise 2017 yılı için beyan sınırı olan 30.000,00 TL'yi aşarsa yıllık MSİ (Menkul Sermaye İradı beyannamesi) verilecektir. Beyannameler en geç 25 Mart 2018 tarihine kadar elektronik ortamda verilmelidir.
5- Beyannamede hesaplanan kişisel gelir vergisinden kar dağıtan kurum üyesinde %15 nispetinde yapılan stopaj tümü indirilecektir.
6- Mahsup sonrası geriye kalan bir tutar var ise; bu tutar kar payını beyan eden mükellefe red ve iade edilir.
7- 2003 ve sonraki yıllara ilişkin karların dağıtımından elde edilen ve %19,8 nispetinde yatırım indirimi stopajına konu edilmemiş kar payının yarısı istisna, kalan yarısı ise 2017 senesi için beyan sınırı olan 30.000,00TL'yi geçmesi halinde beyanname verilecektir.
