Bilindiği gibi, torba yasa olan 6111 sayılı yasa 25.02.2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ne var ki, daha önce başlanılıp, süregelen vergi incelemeleri idarenin kendi bürokratik çarkının ağır işleyişi dolayısıyla inceleme süreci uzamış olup, torba yasa md.4 hükmü bu mükelleflere uygulanmamıştır. Bu durumda olan pek çok mağdur vergi mükellefleri yasa hükmünden yararlanamadığı gibi daha sonrada kendilerine yapılan cezalı tarhiyatlar nedeniyle de mağdur duruma düşmüşlerdir.
Oysaki, devam etmekte olan vergi incelemelerinin sonuçlandırılarak yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanmış olan vergi incelemeleri neticelendirilerek düzenlenen vergi inceleme raporlarının 6111 sayılı kanunun 4. maddesine dahil edilmesi zorunludur.[1]
Maliye Bakanlığı bu alanda önemli bir adım atmıştır.[2] 6111 sayılı torba yasanın yürürlüğe girdiği tarihten öne takdir komisyonuna sevk edilen dosyalar hakkında tarhiyatlar daha sonra da yapılmış olsa bu tarhiyatlar hakkında torba kanun md.4 hükmü uygulanmaktadır. Uygulanan 4. madde gereği cezaların durumuna göre tamamı veya %75'i silinmekte ve bazı hallerde ise verginin yarısı silinip kalan yarısı 6 taksite bölünerek vergi mükelleflerine önemli kolaylıklar sağlanmaktadır.[3]
Diğer taraftan, vergi aslına bağlı olmaksızın tek başına kesilen e-beyan özel usulsüzlük cezalarında da Maliye Bakanlığının ilgili yazıları gereğince kesilen cezanın %75'i silinerek yani affedilerek bakiye %25 özel usulsüzlük cezası 6 taksitte ödenmesi mümkün hale getirilmiş bulunmaktadır.[4]
Uygulama asıl yaşanan problem şudur: idarenin vergi incelemesine örneğin 2007 yılında başlamış ve fakat incelemeyi 2012 yılında tamamlamış olması nedeniyle bu gibi mükellefler torba yasanın 4. maddesinden istifade ettirilememiştir. Oysaki, vergi incelemesinin bitiş süresi yasada belirtilmiştir. Tarh zamanaşımı süresi içerisinde vergi incelemesinin tamamlanmış olması zorunludur. Vergi incelemesi tarh zamanaşımı süresi içerisinde neticelendirilmez ise inceleme düşer yani rapor yazılamaz. Başka bir ifade ile, cezalı tarhiyat yapılamaz. Hatta, zamanaşımının bitmesine birkaç ay kala bitirilemeyen vergi incelemeleri ile ilgili dosyalar takdir komisyonuna sevk edilerek zamanaşımı süresi uzatılamaz. Son zamanlarda zamanaşımının bitmesine çok kısa zaman kala bitirilemeyen vergi inceleme dosyaları takdir komisyonuna sevk edilerek inceleme elemanlarının takdir hakkı adeta takdir komisyonlarına bırakılırmışçasına uygulama yapıldığı görülmektedir.
Yargıya intikal eden birçok hadisede idarenin kendi kusurları dolayısıyla incelemenin uzaması veya başkaca bürokratik nedenlerle bitirilemeyen dosyalar takdire sevki hukuka uyarlı görülmemektedir. Aynı şekilde takdir komisyonundan çıkan cezalı tarhiyatlara karşı açılan davalarda da mükellefler lehine kararların sayıca arttığı görülmektedir.
[1] Söz konusu madde hükmü gereğince kesilen vergi ziyaı cezalarının tümü silinmektedir. Diğer yandan, vergi aslının yarısı 6 eşit taksitte ödenmektedir. Verginin kalan yarısı ise tümüyle silinmektedir.
[2] Bkz. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı telefaks yazısı, 17.02.2012 gün ve 18598 sayılı yazı.
[3] Torba yasanın 4. maddesi hükmü tam anlamıyla uygulanamamıştır. Zira, 2006 veya 2007 yılında başlanmış olan vergi incelemeleri sonuçlandırılmadığı için yasanın 4. maddesi hükmü uygulamada işlerlik kazanamamıştır. Yasanın yürürlük tarihinden sonra ise, 6111 sayılı kanunun 4. maddesi talepleri de reddedilmiştir. Talepleri reddedilen birçok vergi mükellefi haklarını zorunlu olarak yargıya taşıyarak hak yollarını açmaya çalışmıştır.
[4] Maliye Bakanlığı tarafından Türkiye çapında bütün vergi dairelerine yollanan 17.02.2012 gün ve 18598 sayılı yazı e-beyan cezaları hakkında çözüm getirmektedir. Ancak, bu yazı takdire sevk edilen birçok mükelleflerle ilgili vergi ve vergi ziyaı yönünden özellikle yasanın yürürlüğe girdiği 25.02.2011 tarihinden sonra takdire sevkleri kapsamamaktadır. Bu nedenle, anılan 17.02.2012 günlü Bakanlık yazısının kapsamının genişletilmesinde yarar görülmektedir. Aksi takdirde pek çok vergi mükellefi mağdur durumda olacaktır.
