12 Ekim 2021 tarihli ve 31626 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2021-32/62 sayılı Tebliğ ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2018-32/45 sayılı Tebliğ'de (kısaca 'Tebliğ' veya '2018-32/45 sayılı Tebliğ') oldukça kapsamlı değişiklikleri içeren yeni düzenlemeler yapılmıştır.
07.08.1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara dayanılarak hazırlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2018-32/45 sayılı Tebliğ'in amacı, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda tanımlanan yetkili müesseselerin (kamudaki ifadesiyle 'döviz bürolarının') kuruluş, faaliyet, şube açma, yükümlülük ve denetimlerine dair usul ve esasları düzenlemektir.
Bugünkü yazımızda 2018-32/45 sayılı Tebliğ' de yapılan Döviz Bürolarına/ Yetkili Müesseselere İlişkin getirilen yeni düzenlemelere ve özellikle A ve B grubu yetkili müesseselerin kurumsal yönetim, iç kontrol ele alacağız.
Yetkili müesseselerin kurumsal yönetimine ilişkin yapı ve süreçler ve bunlara ilişkin esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. B grubu yetkili müesseselerin aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a) Hizmetin gerektirdiği yeterli mekan ve teknik donanımın sağlanmış, iş yerinin amaca uygun olarak tefriş edilmiş olması.
b) Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek unvan ve görevdeki personelin Bakanlık internet sitesinde ilan edilecek eğitimlere katılması ve söz konusu eğitimleri başarıyla tamamlaması.
c) Bakanlığın talep edeceği bilgi ve ödeme kaydedici cihaz sistemlerinin kurulması.
ç) Şartları haiz internet sitesinin kurularak usulüne uygun şekilde ilan edilmesi.
d) Kamera ve görüntü kayıt sisteminin usulüne uygun şekilde kurulması.
A grubu yetkili müesseselerin, B grubu yetkili müesseselere ilişkin olarak sayılan şartların yanı sıra aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a) Genel müdürünün en az 3 yıl ekonomi, finans, yetkili müessese ve/veya kıymetli maden işletmeciliği konularında deneyime sahip ve lisans düzeyinde eğitimini tamamlamış olması.
b) İç kontrol görevlisinin en az lisans düzeyinde eğitimini tamamlamış olması.
c) Tüm iş ve işlemlerinin, kambiyo mevzuatı ve ilgili diğer mevzuata, şirketin iç yönergeleri ile yönetim stratejisi ve politikalarına uygunluğunun sürekli kontrol edilmesi, denetlenmesi ile hata, hile ve usulsüzlüklerin tespiti ve önlenmesi amacıyla risk yönetim sistemleri de dahil olmak üzere etkin bir iç kontrol sistemi kurması.
ç) Faaliyet konularına ve şubenin ihtiyacına uygun sağlıklı bir yönetimin, merkez ile irtibatlı ve Bakanlığın düzenlemelerine uygun muhasebe sistemi ile kayıt ve belge düzeninin, süratli bir iş akışı ve iletişimin kurulmuş, şube uhdesinde bulunacak varlıklara ilişkin sigorta dahil olmak üzere gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış bulunması.
d) 11.10.2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve dolandırıcılığın önlenmesi için şubeler tarafından kullanılacak iç kontrol yöntemlerinin oluşturulması ve şubelerin merkezi bir sistem aracılığıyla gözetiminin sağlanması.
e) 1567 sayılı Kanun, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve 2018-32/45 sayılı Tebliğ ile bu Kanun, Karar ve Tebliğe dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuatla getirilen yükümlülüklere uyum sağlamak amacıyla bir iç kontrol sistemi oluşturulması ve yönetim kurulunca bir veya birden fazla iç kontrol görevlisi atanması ve gerekli yetkilerle donatılması.
İç kontrol görevlisi ve iç kontrol sistemi
A grubu yetkili müesseseler 2018-32/45 sayılı Tebliğde belirtildiği şekilde iç kontrol görevlisi atayarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslar dahilinde iç kontrol sistemi oluşturmak zorundadır. A grubu yetkili müesseseler için öngörülen iç kontrole ilişkin hususlar, dışarıdan hizmet alımı yoluyla da yapılabilir.(1)
------------------------------
[1]Yavuz Akbulak, 'Döviz Bürolarına (Yetkili Müesseselere) İlişkin Yeni Esaslar',https://legal.com.tr/blog/genel/doviz-burolarina-yetkili-muesseselere-iliskin-yeni-esaslar/ , erişim tarihi; 02.11.2021
