Gerçeklikle ilişiğin kesilmesi durumu olarak adlandırılan psikoz, kişinin gerçek olmayan inanışlara sahip olması, duymadığı sesleri işitmesi veya görmediği şeyleri gördüğü iddiasıdır. Kişi bu durumda iken gerçekle hayal arasında ayrım yapamaz. İyileşebilen bir hastalık olan psikozun tedavi edilmemesi durumunda kişiler agresyon, endişe gibi durumlar göstermeye başlar.
Psikoz hastalarının ortaya koyduğu ilk belirti gerçekte olmayan olayları varmış gibi anlatmalarıdır. Bunun kısa adı sanrıdır. Psikozlu kişiler için çevrelerindeki insanların bu sanrılara inanıp inanmaması önemli değildir. Kendilerinin üstün güçleri olduğunu, kendilerine özel mesajlar iletildiğini iddia ederler.
Psikoz hali birden ortaya çıkan bir durum değildir. Gençlik ve erişkinlik çağlarında yavaş belirtiler vererek ortaya çıkmaya başlar. Okulda veya işte performans düşüklüğü, hiçbir iş yapmama, isteksizlik, konsantrasyon eksikliği, sık sık yalnız kalma isteği, olaylar karşısında herhangi bir duygu hissetmeme, normalden daha az veya daha çok uyuma, öz bakımı ihmal etme, insanlardan şüphe duyma ve depresyon durumları psikozun başlıca belirtileridir.
İnsan hayatında duyguların ve davranışların bozulmasına neden olabilecek olaylar, kayıplar yaşanabilir. Özellikle ani ölümler sonrası yaşanan acı ve yas süreci, doğum sonrası loğusalık depresyonu, cinsel saldırı, yaşana doğal afetler, kaza ve yaralanmalar travma oluşturabilir. Ayrıca uyuşturucu madde bağımlılığı ve aşırı alkol tüketimi de psikoza neden olabilir. Psikoz bazen de Alzheimer, parkinson, demans, beyin tümörü gibi hastalıklar neticesinde ortaya çıkabilir.
Psikoz yaşayan kişiler halüsinasyon görmeye başlarlar. Hal ve hareketlerde dengesizlik, jest ve mimik kullanımında abartılı hareketler ortaya çıkabilir. Psikozlu hastalar hızlı ve çok konuşabilirler.
Hastaya psikoz tanısı konulmadan önce özellikle aile çok zor durumlar yaşayabilir. Bu süreçte hastayı sorgulamamak, abartılı tepkiler vermemek önemlidir. Hastanın söylediklerini aşırı şekilde desteklemek veya karşı çıkmak doğru değildir. Bu durum hastanın endişe hissini arttırır. Hasta yakınlarının sakin kalması ve dikkatli olması önemlidir.
Psikoz kendi kendine geçebilecek bir hastalık değildir. 1 ila 6 ay içinde uygulanacak tedavi ile hasta normal yaşantısına dönebilir.
