Giriş; Ekonomik kalkınmanın temeli olarak kabul edilen üretim ve istihdamın artırılmasının yanı sıra, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması ve katma değeri yüksek uluslararası rekabet gücünü artıracak teknolojik ve stratejik yatırımların özendirilmesi amacıyla genel teşvik uygulamaları dışında bölgesel teşvik uygulamaları ile stratejik yatırımların teşviki için sağlanacak destek önemlidir. Ülkemizde yatırımların teşvik edilmesi için sağlanan destek unsurları yatırım yeri tahsisi, katma değer vergisi istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi desteği, gelir vergisi stopaj desteği ve faiz desteği şeklindedir. Bu destekler arasında yer alan ve yatırımcılar için önemli bir destek unsuru olan “Vergi İndirimi” vergi mevzuatımızdaki tanımı ile “İndirimli Kurumlar Vergisi” önemli bir destek unsuru olarak kabul edilmektedir.
02.08.2024 tarih ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 36. maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen 32/C maddesi ile “Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi” adı altında yapılan düzenleme sonrasında bu tarihten sonra yatırım teşvik mevzuatında yer alan vergi indiriminin anlamının kalmadığını söyleyebiliriz.
Yasal Düzenleme ve Uygulama
İndirimli Kurumlar Vergisi
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na indirimli kurumlar vergisi 5838 Sayılı kanunun 9.maddesiyle eklenmiştir. İndirimli kurumlar vergisi Madde 32/A ile Ekonomi Bakanlığı (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur. (Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere)
Bu maddenin uygulamasında yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların devletçe karşılanacak tutarını, bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise yatırıma katkı oranını ifade eder
Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na 7524 sayılı Kanunun 36. maddesiyle eklenen 32/C maddesi ile “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” uygulaması getirilmiştir. Yapılan düzenlemeye göre hesaplanacak “Yurt içi asgari kurumlar vergisi” 5520 sayılı kanunda yer alan 32’nci ve 32/A maddeleri hükümleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacak.” Uygulamaya konulan yurtiçi asgari kurumlar vergisi düzenlemesini özetle şöyle tanımlayabiliriz. “Kurumların, kurumlar vergisinden muaf veya istisna edilen gelir ile kurumlar vergisi kanununa göre yapılacak indirimlerinin bulunması halinde, ödeyecekleri verginin yasa ile belirlenmiş oran üzerinden hesaplanacak asgari tutarın altında olmamasıdır.”
Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Uygulamasının Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımlara Etkisi
02 Ağustos 2024 tarihinden önce düzenlenen belgeler
Kurumlar Vergisi Kanununun 32/C maddesinin yürürlüğe girdiği 2 Ağustos 2024 tarihinden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınmış olan teşvik belgelerindeki yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi indirilecek ve ödenmesi gereken asgari kurumlar vergisi belirlenecektir. Bu hesaplamada 2 Ağustos 2024 tarihinden önce mevcut yatırım teşvik belgelerinde kayıtlı olan yatırım tutarı dikkate alınacaktır.
Ancak; 2 Ağustos 2024 tarihinden önce alınmış mevcut yatırım teşvik belgelerinde bu tarihten sonra gerçekleştirilen revizeler sonucundaki artışlar hesaplamaya dahil edilmeyecektir.
02 Ağustos 2024 tarihinden sonra düzenlenen belgeler
2 Ağustos 2024 tarihinden sonra (bu tarih dahil) yeni alınan teşvik belgeleri kapsamında yatırıma katkı tutarlarının kullanılması nedeniyle 32/A maddesi hükmüne istinaden ilgili hesap döneminde alınmayan vergi, hesaplanan asgari vergiden düşülemeyecektir. Buna göre 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe giren “Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi” hesaplamalarında, indirimli kurumlar vergisi uygulaması ile tahsilinden vazgeçilen vergi tutarı hesaplamada dikkate alınmayacaktır.
Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımlar (Cazibe Merkezleri Programı kapsamındaki iller) ve Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi Etkisi
Ülkemizde 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren teşvik sistemi Genel Teşvik Uygulamaları, Bölgesel Teşvik Uygulamaları, Öncelikli Yatırımların Teşviki ve Stratejik Yatırımların Teşviki ile Cazibe Merkezleri Programı kapsamındaki iller olmak üzere 5 farklı uygulamadan oluşmaktadır. Bu uygulamalar kapsamında sağlanacak destek unsurları içinde en önemlisi de vergi indirimi desteğidir.
Vergi İndirimi: Yatırımcı tarafından ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinin, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanmasıdır. Yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların devletçe karşılanacak kısmını oluşturmaktadır. (Uygulamaya ilişkin düzenleme 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda Madde 32/A da indirimli kurumlar vergisi adıyla yer almaktadır.)
Yapılan düzenlemeye göre yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapan ve faaliyette bulunan firmaların 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren cazibe merkezi illerde dahil olmak üzere, yapılacak yeni yatırımlar için düzenlenecek yatırım teşvik belgesi veya mevcut yatırım teşvik belgelerinde yapacakları revizeler kapsamında hak kazanılan indirimli kurumlar vergisinin 01.01.2025 tarihinden itibaren yurt içi asgari kurumlar vergisini hesaplamasında uygulanmaya dahil edilmeyecek olması aşağıda örnek tabloda yer alan hesaplamaya göre bölgeye gelecek yatırımcılar ve mevcut yatırımcılar için olumsuz bir unsur olacaktır.
Asgari kurumlar vergisi uygulamasında 2 Ağustos 2024 tarihinden sonra yatırım teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için getirilen kısıtlamanın kaldırılması yönünde bir düzenleme yapılmaması özellikle yatırım teşvik sisteminde dördüncü, beşinci ve altıncı bölgeler ile cazibe merkezleri programı kapsamındaki bulunan illerde yatırım yapmak isteyen yatırımcı mükellefler için caydırıcı bir unsur olacaktır. Cumhurbaşkanın yasada yer alan yetkisini kullanarak dördüncü, beşinci ve altıncı bölgeler ile cazibe merkezinde bulunan illerde yurtiçi asgari kurumlar vergisinin uygulanmaması yönünde karar alması bu bölgeler için önemli bir kazanım olacaktır.
Kaynak: https://www.alomaliye.com/