Coronavirüs ailesinden bazıları insanlarda hafif solunum rahatsızlıklarına sebep olabilir. Bunun aksine SARS (Ağır Akut Solunum Yolu Yetersizliği Sendromu) ve MERS (Ortadoğu Solunum Sendromu) hayvanlardan insanlara yayılmış ve bireylerde çok daha şiddetli solunum sıkıntılarına hatta ölüme sebep olmuşlardır.
SARS, 2002'de Çin'de ortaya çıktı ve dünyada 8096 vakaya ve 774 ölüme sebep oldu. Şu anda SARS'la savaşmak için onaylanmış bir aşı veya belirli bir antiviral mevcut değil. SARS pandemisi 2002-2003'te geleneksel kontrol yöntemleriyle (hasta izolasyonu, seyahat kısıtlamalarıyla) durduruldu. Bu da evde kalmanın neden bu kadar önemli olduğunu gösteriyor.
2019 Aralık ayında Çin'in Wuhan kentinde yeni bir solunum hastalığı ortaya çıktı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu yeni virüse SARS-CoV2 ve sebep olduğu hastalığa da Covid-19 adını verdi.
Diğer koronavirüsler gibi SARS-CoV2 da küre şeklindedir ve sivri uçlu çivi proteinine sahiptir. Bu sivri uçlar insan hücrelerine kilitlenir ve yapısal bir değişikliğe uğrayarak viral zarfın (virüslerde bulunan virüse ait proteinleri içeren bir yapı), insandaki hücre zarıyla kaynaşmasını sağlar. Virüs genleri daha sonra konakçı hücreye (bu durumda insan hücresi) girerek daha fazla virüs üretebilir. Virüslerin bir hücreye girebilmesi için uygun bir reseptöre ihtiyaçları vardır. Sivri uç ve reseptör ilişkisi, anahtar kilit uyumu gibi düşünülebilir. SARS-CoV2, reseptör olarak insan hücre yüzeyindeki anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) denen bir enzime bağlanıyor. Araştırmalara göre, SARS-CoV2 çivi proteininin SARS virüsüne göre insan hücresindeki ACE2'ye bağlanması 10-20 kat fazla olası. Bu da Covid-19 un neden insanlar arasında bu kadar hızlı yayıldığını gösteriyor.
Peki bu virüsü diğer koronavirüs çeşitlerinden ayıran nedir?
Yapılan araştırmalar bu farklılığın SARS-CoV2'de bulunan çivi proteininin, furin adı verilen enzimi tanıyan ve aktive eden bir bölge içermesinden kaynaklandığını gösteriyor. Furin; karaciğer, akciğer ve ince bağırsak gibi insanların çeşitli organlarında bulunan bir konak hücre enzimidir. Bu enzimin tüm bu insan dokularında bulunması, virüsün aynı anda birkaç organa potansiyel olarak saldırabileceği anlamına gelir. Araştırmacılar bu farklı protein yapısının, virüsün hücreye girişini ve yayılmasını kolaylaştırdığını belirtti.
------------------
Kaynaklar: