1/10/2021 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan 2/3854 sayılı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine İlişkin TÜRMOB' un yapmış olduğu değerlendirme ve önerileri göz önüne alarak yeni kanun teklifi hakkında değerlendirmelerde bulunacağız.
Kanun teklifiyle Gelir Vergisi Kanunu, Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu, Bankacılık Kanunu ve Damga Vergisi Kanununda değişiklikler yapılması öngörülmektedir. Kanun teklifinin son hali olmamakla birlikte içerisinde ufak değişiklikler yapılması muhtemeldir.
Bu noktada başlangıç noktamız kazançları basit usulde tespit olunan mükelleflerin ticari kazançlarının gelir vergisinden istisna edilmesiyle ilgili madde olacaktır. Maddenin yürürlük tarihi, 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihidir.
Ülkemizde Ağustos 2021 sonu itibariyle kazançları basit usulde tespit olunan 835.488 mükellef olduğundan, söz konusu istisnanın faydalı olabilmesi için basit usulün kapsamı ve hadlerine ilişkin olarak da değerlendirme yapılarak istisnanın getirilmesi önemlidir.
Bu usulde vergilendirilenler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanununun defter tutma hükümleri hariç, bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile bu Kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabi olma durumları devam etmektedir. Hali hazırda, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin elde ettikleri kazancın 14.000 TL'si vergiden istisna idi.
Yapılacak düzenleme ile basit usule tabi olanların kazancının tamamının vergiden istisna edilmesi amaçlanmaktadır. Burada yerli ve yabancı ürün ayrımı yapılması yerinde olacaktır. En azından esnafı yerli malı satmaya teşvik etmek ve yerli üreticiyi desteklemek amaçlı bir yapının kurulup izlenmesi daha yerinde olacaktır. Yerli malı satışlarının vergiden istisna edilmesi, yabancı menşeli ürün satışlarının ise belli bir tutarın üzerine kadar istisna edilmesi, istisna tutarının yukarısının vergi tabi olması yerli malı ürünlerin satışını arttıracağı şüphesizdir. Tabi ki, istisna haddini yükselterek küçük esnafın vergilendirilmemesini sağlamak, vergi sistematiğinin korunması ve vergi adaletinin sağlanması adına yerinde olacaktır.
Diğer yandan, basit usuldekilerin vergiden istisna edilmesinin Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın büyük emekler vererek sistemleştirmeye çalıştığı belge düzenini bozmaması gerekir. Aksi halde vergi sisteminde belge düzeni aksayacak ve tüm mükelleflere yansıyacak şekilde sorunlar yaşanabilecektir.[1]
[1] Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği, '2/3854 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine İlişkin TÜRMOB Değerlendirme ve Önerileri', 5 Ekim 2021, Ankara, s.3