Uydu ve uzay teknolojileri alanında dünyanın önde gelen ülkelerinden olan Türkiye, küresel markalar çıkarmak, rekabetçiliği artırmak ve yenilikçi haberleşme çözümleri sunmak üzere yakın dünya yörüngesinde (LEO) görev yapacak uydu projeleri için harekete geçti.

Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında teknoloji, uzay ve uydu çalışmalarını sürdüren ve yıl içerisinde insanlı ilk uzay misyonundan Türksat 6A'nın fırlatılmasına kadar çok sayıda önemli projeyi hayata geçiren Türkiye, gelecek yıl da uzay vatandaki sınırlarını genişletmeye devam edecek.

Türkiye, bu kapsamda öncelikle yakın dünya yörüngesinde (dünya yüzeyinden 160-2000 kilometre yüksekliğinde) faaliyet gösterecek uydu projeleri için "Uydu Teknolojileri Geliştirme Destek Çağrısı"na çıkarken, çağrıyla proje başına 75 milyon liraya kadar hibe sağlanacak.

AA muhabirinin çağrıdan yaptığı derlemeye göre, uzay teknolojileri, ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasında önemli bir araç olmasının yanı sıra uydu haberleşme sistemleri, nesnelerin interneti (IoT) alanında özellikle kırsal ve erişimi zor bölgelerde erişimi artırmaya ve ekonomik fırsatları genişletmeye yardımcı oluyor. Yer gözlem uyduları da hem sivil hem askeri alanda stratejik öneme sahip olup afet gözlemden, yeryüzü değişimlerine kadar çok geniş yelpazede ihtiyaca cevap verebilecek katma değerli bilgiler üretebiliyor.

Türkiye'nin de uydu teknolojileri alanında yaptığı yatırımlarla kendi uydu sistemlerini ve daha fazla yerli ve milli uydu geliştirme, uydu haberleşme tabanlı uygulamaları artırma, uydu fırlatma sistemleri kurma ve uluslararası işbirliği olanaklarını genişletme konusundaki çalışmaları hızlandırması gelişmiş ülkeler arasında yer alabilmesi açısından önem taşıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da "Uydu Teknolojileri Geliştirme Çağrısı ile yakın yörünge uydu sistemlerinde kabiliyetlerimizi geliştiriyoruz." sözleriyle çağrının önemine dikkati çekmişti.

Tarımdan finansa kadar sektörleri kapsayacak

Çağrıyla öncelikle bu alanda çalışacak uydu teknolojilerinin, kritik alt bileşenlerinin, yer sistemlerinin ve iletişim altyapısı olmayan veya çok sınırlı olan alanlarda IoT cihazları ile iletişim kurmasını sağlayacak altyapının geliştirilmesi hedefleniyor.

Bu kapsamda gereksinim duyulan kritik teknoloji ve alt bileşenlerinin tasarım, prototip üretim, test, doğrulama ve fırlatma, devreye alma ve uydu tabanlı IoT/yer gözlem/coğrafi konum belirleme/genişbant haberleşme uygulamalarının uzay, yer ve kullanıcı segmentinde geliştirilmesine yönelik Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri desteklenecek.

Projeler; genişbant haberleşme, mobil haberleşme (mesaj, ses veya veri), dar bant makine-makine (M2M) veya IoT haberleşmesi, yer gözlem ve uzaktan algılama, tarım, hayvancılık, ulaşım ve taşımacılık (deniz ve kara), enerji üretimi, dağıtımı ve iletimi, akıllı inşaat ve IoT tabanlı yapılaşma yönetimi, madencilik, akıllı şehirler, kentleşme ve altyapı, mobilite, varlık takibi, petrol ve gaz operasyonları, finans ve sigorta, iklim değişikliği, hava durumu tahmini, çevresel izleme, biyoçeşitlilik ve orman alanları takibi, acil durum iletişimi ve afet yönetimi, yeryüzü satıh gözlem (yer kayması, bitki örtüsü, orman gibi) sektörlerin kullanımına yönelik olacak.

Destekle, endüstriyel alanlarda yenilikçi uydu teknolojilerinin yaygınlaştırarak ekonomik fayda, uydu geliştirme alanında yeni markalar oluşturulması, uydu ve uzay uygulamalarında rekabet edilebilirliğin artırılması, yüksek teknoloji ürün ve hizmetlerin yurt içinde yaygınlaşması ve ihraç edilebilmesi, sektöre yönelik AR-GE çalışmalarının artırılması, kritik yerli ve milli teknolojilerin geliştirilmesi, haberleşme olanaklarının yetersiz olduğu alanlara erişimin sağlanması, alanındaki insan kaynağının ve ekosistemin gelişmesi, bilgi ve deneyim paylaşımının artırılması ve sürdürülebilir sosyoekonomik faaliyet için iklim değişikliği ve etkilerini sınırlamaya yönelik yeni teknolojilerin geliştirilmesi amaçlanıyor.

Başvuru ve proje şartları

Projede görev alacak en az iki proje ortağı bulunması gerekiyor. Başvuru sahibi proje ortakları, ürüne ilişkin kullanım alanını ve bunlara ilişkin teknik kriterleri belirleyen ve potansiyel kullanıcı olan en az bir işletmeden ve uydu ve yer sistemlerini geliştiren en az bir işletmeden oluşacak.

Proje kapsamında geliştirilecek uydularının küçük uydu sınıfında ve 200 kilogramın altında olması, projede belirlenen kullanım alanına uygun tasarlanması, kritik teknoloji ve bileşenlerden en az üçünün proje kapsamında geliştirilmesi gerekiyor.

Uyduların, uluslararası kalite ve güvenlik standartlarıyla birlikti ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve regülasyonlara uygun olması, haberleşme kapsamında ITU bildirimleri yapılması ve ETSI gibi genel haberleşme standartları ve diğer regülasyon düzenleyici kuruluşlarla eşgüdüm sağlanması bekleniyor. Uydu platformunun ise ESA (ECSS standart seti) ve diğer uluslararası kabul görmüş kuruluşlarca geliştirilen standartları referans alması bekleniyor.

Projenin, belirlenen kritik teknolojiler ve alt bileşenlerle pilot uydu takımında yer alacak uyduların ve yer kontrol sistemlerinin tasarım, geliştirme, prototip üretim, test, doğrulama, fırlatma ve yörüngede çalışma testleri süreçlerinin tamamını içermesi önem taşıyor.

Son başvuru 14 Şubat

Önerilen projenin yenilikçi yönü, AR-GE niteliği, uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği, proje ortaklarının tecrübesi, sosyal, çevresel ve toplumsal faydası gibi kriterleri dikkate alınacak.

Çağrı kapsamında, projede uygun bulunan destek kalemlerinin her biri için yüzde 50 hibe desteği sağlanacak. Her bir proje için, Bakanlıkça sağlanan toplam destek miktarı 75 milyon lirayı aşamayacak.

Desteklenecek projelere, destek sözleşmesinde belirlenecek proje başlangıç tarihinden itibaren en fazla 48 ay süre tanınacak.

Başvuruların, 14 Şubat 2025 tarihine kadar tamamlanması gerekiyor.