İstanbul Üniversitesi (İÜ) ve Akdeniz Üniversitesi'ndeki bilim insanları, üçlü yıldız sistemi CN Lyn'ın birbirinden farklı zamanlarda, çoklu yıldız oluşum teorisine aykırı yapıda oluştuğunu keşfetti.
İÜ Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Galaktik Yapı Çalışma Grubu, CN Lyn yıldız sisteminin doğasının ortaya konmasına yönelik 2 yıl önce araştırma başlattı.
İÜ BAP Birimi ve TÜBİTAK tarafından desteklenen araştırmada, TESS ve Gaia uydularından elde edilen yüksek çözünürlüklü fotometrik ve astrometrik veriler ile yer tabanlı tayfsal veriler bir araya getirildi.
Yapılan çalışma sonucunda üçlü yıldız sistemi CN Lyn'ın farklı zamanlarda ve yıldız oluşum teorisine aykırı şekilde meydana geldiği keşfedildi.
Bu araştırmada, CN Lyn yıldız sisteminin Samanyolu diskinin sınırında oluştuğu ve üçüncü bileşenin Galaksi halosundan gelerek sisteme sonradan katıldığı tespit edildi.
Bu keşif, çoklu yıldız sistemlerinin bir molekül bulutunun çökmesiyle her zaman aynı kimyasal yapıda oluşmayabileceğini de gösterdi.
"Bu buluş, dünya tarihinde ilk kez Türk astrofizikçileri tarafından literatüre kazandırıldı"
İÜ Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selçuk Bilir, AA muhabirine, yıllarca birbiri etrafında dönen çift yıldızları incelediklerini ancak bu çift sistemlerden birinin her zaman ilgilerini çektiğini söyledi.
Bu tür yıldızların "metalce fakir yıldızlar'" olarak adlandırıldığını belirten Bilir, yeni gelen veriler doğrultusunda bu yıldızı yeniden analiz etmeye karar verdiklerini kaydetti.
Bilir, bu kapsamda çift yıldızları hem uydu verileriyle hem de yer tabanlı tayfsal gözlemlerle hassas şekilde incelediklerini anlatarak, "Bunun ardından analizleri yaptık. Analizler, CN Lyn sistemindeki baş ve yoldaş yıldızların metalce fakir doğalarını ortaya koymakla birlikte, üçüncü bileşenin diğerlerinden metalce daha da fakir olması dikkatimizi farklı boyuta çekti. Çünkü sistemin metalce fakir olduğu bilinmesine rağmen sistemdeki üçüncü bileşenin diğerlerinden yaklaşık 10 kat daha metalce fakir olması, CN Lyn'ın yıldız evrim teorilerine aykırı yapıya sahip olduğunu gösterdi." ifadelerini kullandı.
CN Lyn yıldız sisteminin beklenenin aksine galaksinin etkileşiminin çok zayıf olduğu bir bölgede, güneşin kütlesine göre daha büyük kütleli iki yıldızın daha küçük kütleli bir yıldızı çekmesiyle oluştuğunu tespit ettiklerini vurgulayan Bilir, "Bu buluş, dünya tarihinde ilk kez Türk astrofizikçileri tarafından literatüre kazandırıldı. Bu keşif, klasik düşünme biçimimizi değiştirecek çünkü statik evrende yaşamıyoruz, aksine hareketli evrende yaşıyoruz. Yaptığımız analizler sonucunda galaksinin merkezi etrafındaki hareketi dikkate aldığımızda, metalce fakir bir yıldızın bir sisteme sonradan dahil olabileceğini ortaya koyduk." diye konuştu.