Bilindiği gibi sürücü kurslarında vergiyi doğuran olayın hangi tarihte gerçekleştiği konusunda çeşitli görüşler ileri sürülmektedir. Sürücü kurslarında vergiyi doğuran olayın tespiti önem taşımaktadır. Sürücü kurslarında KDV konusu ve fatura düzenlenmesi konuları geçmiş yıllarda uyuşmazlık konusu olmuştur. Bu sürücü kurslarının KDV karşısındaki durumu ile ilgili olarak 12.09.1991 tarih ve 1991/8 Sıra nolu KDVK İç Genelgesinde aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.
Özel sürücü kurslarından;
a) Bazılarının sürücü adayına sertifika verilmesi tarihi bekleyerek,
b) Bazılarının da adayın kursu kabul tarihinden itibaren kurs bedelini taksitler halinde tahsil ederken, fatura düzenlemektedirler.
Özel sürücü kursu işletmeciliği ticari nitelikte bir faaliyet olduğundan KDVK'nun 1/1. maddesi gereğince KDV'ye tabidir.
Diğer taraftan, KDVK'nun 10/a maddesi gereğince hizmet işlemlerinde vergiyi doğuran olay hizmetin ifası ile meydana gelmektedir. Ancak bu tarihten önce fatura veya benzeri belge düzenlenmesi halinde, belgede kayıtlı miktarla sınırlı olmak üzere belgenin düzenlendiği tarihte vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.
Sürücü kursları tarafından verilen hizmetin amacı, adaya gerekli trafik bilgilerinin verilmesi ile yapılan sınav sonucuna göre 'sürücü belgesi' almasını sağlamaktır. Adayın sınav sonucu, bu belgeyi almaya hak kazanıp kazanmadığı belli olmakta, bu aşamadan sonra sınav kazanmış aday için yeni bir hizmet sunulmamakta, adayın kursla doğrudan bağlantısı kesilmektedir.
Sınav sonucuna göre düzenlenen sertifikaların; tasdik için Milli Eğitim Bakanlığına gönderilmesi, hizmetin devam ettiği anlamı taşımamakta, bu süre zarfında (hatta bazen 3-4 ay gibi bir zaman) adaya bir hizmet verilmesi söz konusu olmamaktadır.
Öte yandan, söz konusu hizmetin bedeli sertifika cinsine göre önceden belli olup sınav sonucuna göre kurs işleticisi hizmet bedelini tahsil etmeye hak kazanmaktadır. Bedelin tahsil edilip edilmemesi ise yukarıdaki hükümler gereğince katma değer vergisi ve gelir vergisi yönünden hüküm ifade etmemektedir.
Bu açıklamalara göre, özel sürücü kurslarında vergiyi doğuran olay, hizmetin yapılması ile meydana gelmekte ve hizmetler her dönemin sonunda yapılan son sınav tarihi ile tamamlanmaktadır. İşleme ait faturanın ise, döneminin bitiminden sonra yapılan sınav tarihinden itibaren, VUK'nun 231/5. maddesi hükmüne göre 7 gün içinde düzenlenmesi gerekmektedir.
Özel sürücü kurslarında, hizmetin tamamlanmasından önce, bedelin taksitler halinde ödenmesi sırasında, fatura düzenlenmesi halinde, faturada kayıtlı miktara ait KDV'de vergiyi doğuran olay, belgenin düzenlendiği tarihte meydana geleceği ve ilgili dönem beyannamesinde beyan edilmesi gerekeceği tabidir.
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 15.12.2006 tarih ve 07.1.GİB.4.34.17.01.9631 sayılı özelgesinde; sürücü kursu ücretinin taksitle ödenmesi halinde fatura düzenlenmesi konusunda sürücü kursu bedelinin kısmen veya tamamen peşin ya da çek veya senetle tahsil edilmesinin ya da hiç tahsil edilememesinin bu şekilde beyan edilmesi gereken vergilere bir etkisinin olamayacağı şeklinde görüş verilmiştir. Yine aynı muktezada, bedelin avans olarak peşin tahsil edilmesi durumunda da her bir vergilendirme dönemine isabet eden vergiler ait oldukları dönemlerde beyan edilecektir şeklinde görüş verilmiştir.
Yine İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir başka muktezada ise sürücü kursları tarafından verilen hizmetin amacı, adaya gerekli trafik bilgilerinin verilmesi ile yapılan sınav sonucuna göre 'sürücü belgesi' almasını sağlamaktır. Adayın sınav sonucu, bu belgeyi almaya hak kazanıp kazanmadığı belli olmakta, bu aşamadan sonra sınav kazanmış aday için yeni bir hizmet sunulmamakta, adayın kursla doğrudan bağlantısı kesilmektedir(1).
Sınav sonucuna göre düzenlenen sertifikaların, tasdik için Milli Eğitim Müdürlüğüne gönderilmesi, hizmetin devam ettiği anlamını taşımamakta, bu süre zarfında (hatta bazen 3-4 ay gibi zaman) adaya bir hizmet verilmesi söz konusu olmamaktadır.
Öte yandan, söz konusu hizmetin bedeli sertifika cinsine göre önceden belli olup, sınav sonucuna göre kurs işleticisi hizmet bedelini tahsil etmeye hak kazanmaktadır. Bedelin tahsil edilip edilmemesi ise yukarıdaki hükümler gereğince KDV yönünden hüküm ifade etmemektedir.
Buna göre, özel sürücü kurslarında vergiyi doğuran olay, hizmetin yapılması ile meydana gelmekte ve hizmet her dönemin sonunda yapılan son sınav tarihi ile tamamlandığından, işleme ait faturanın, 213 sayılı VUK'nun 231/5. maddesi gereğince kurs döneminin bitiminden sonra yapılan sınav tarihinden itibaren 7 gün içinde düzenlenmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, hizmetin tamamlanmasından önce, bedelin taksitler halinde ödenmesi sırasında fatura düzenlenmesi halinde, faturada kayıtlı miktara ait KDV'nin belgenin düzenlendiği tarihte doğacağı ve ilgili dönem beyannamesinde beyan edilmesi gerekeceği tabidir.
--------
(1) 30.7.2008 gün ve GİB.4.34.17.01.10.6712 sayılı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı'nın Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğünün vermiş olduğu özelge.