Site ve apartmanlarda çalışanların gelir vergisi yönünden vergilendirilmesi

Kentsel dönüşüm uygulamalarının yaygınlaşması ile yeni yapılan apartman ve sitelerde market, kuaför ve sosyal tesisleri gibi imkanlar sunulmaktadır. Site yönetimince, siteye ait sosyal tesiste yürütülecek söz konusu faaliyetlerin ise, adi ortaklık halinde yürütülen ticari faaliyet olarak değerlendirilmesi, adi ortaklık mükellefiyetinin site yönetim kurulu adına tesis edilmesi, site yönetim kurulu üyeleri adına ise gelir vergisi yönünden mükellefiyet tesis edilmesi gerekmektedir.(1) Bu sebeple bahsi geçen sosyal tesisleri olan site ve apartmanlarda çalışanların vergilendirilmesi de özellikli konular arasında yer almaktadır.

Özellikle apartman ve sitelerde çalışan bahçıvan, kapıcı, güvenlik görevlilerinin ücretlerinin gelir vergisinin konusuna girip girmediği yazımızın konusunu oluşturmaktadır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; 'Ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.' hükmü yer almaktadır.

Anılan Kanun'un müteferrik istisnaları düzenleyen bölümünün 'Ücretlerde' başlıklı 23. maddesinde; '(2361 sayılı Kanun'un 17. maddesiyle değişen madde) Aşağıda yazılı ücretler gelir vergisinden istisna edilmiştir:

...6. Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, sütninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir);

...' hükmü yer almıştır.

Bu hükme göre; ücretleri vergiden istisna edilmesi öngörülen hizmetçiler; özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde çalıştırılan orta hizmetçisi, bahçıvan, kapıcı, kaloriferci gibi hizmet erbabıdır.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde, vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar ile vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratlar sayılmış ve (1) numaralı bendinde, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç) istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben 103 ve 104. maddelere göre tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Bu itibarla, ticaret mahalli olmayan apartman ve sitelerde çalıştırılan kapıcı ve bahçıvanlara yapılan ücret ödemelerinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 23. maddesinin 1. fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında gelir vergisinden müstesna tutulması; temizlik elemanı, elektrikçi, sıhhi tesisatçı ve güvenlik görevlisi olarak çalıştırılanların ise hizmetçi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, bu kişilere yapılan ücret ödemelerinden Gelir Vergisi Kanunu'nun 61, 94, 103 ve 104. maddelerine göre vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir.(2)

Diğer taraftan, kapıcının ve bahçıvanın iş merkezlerinde veya ticaret mahalli olan sitelerde çalıştırılması durumunda ise, yapılan ödemeler gelir vergisinden istisna olmayıp Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddeleri çerçevesinde ücret olarak gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.