Bilindiği gibi (ASBİS) Araç Tescil ve Sürücü Belgesi İşlemlerinin Elektronik Ortamda Online Olarak Yapılması ( Araç ve Sürücü Bilgi Sistemi - ASBİS) olarak tanımlanmaktadır.
Araç tescil sürücü belgesi düzenleme sistemimizin güvenilir, modern, halkımızın beklentilerine cevap verebilir, Avrupa Birliği ve e-Devlet normlarına uygun bir yapıya kavuşturulması ve bu işlemlerin tek merkezden elektronik ortamda online olarak yapılması, tescil belgesi ve sürücü belgelerinin ilgililerin adreslerine gönderilmesi amacıyla, 2005 yılından bu yana Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde ilgili Bakanlık, kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinin katılımıyla yürütülen çalışmalar sonucunda "Araç Tescil ve Sürücü Belgesi İşlemlerinin Elektronik Ortamda Online Olarak Yapılması" adı altında bir proje oluşturulmuştur.
Bu proje Başbakanlık tarafından, kamu hizmetlerinde verimlilik ve etkinliği arttırmaya ve bürokratik işlemleri basitleştirmeye yönelik yapılan çalışmalar çerçevesinde üçyüzden fazla proje içerisinden seçilerek önceliklendirilen 11e-Devlet projesi içerisinde yer almıştır (Aralık 2009).
"Araç Tescil ve Sürücü Belgesi İşlemlerinin Elektronik Ortamda Online Olarak Yapılması" projesi üç ana bölümden oluşmakta olup, bunlar;
1) Yeni (sıfır) araçların tescil işlemleri,
2) Tescilli (ikinci el) araçların satış, devir ve tescil işlemleri,
3) Sürücü belgesi verilmesi işlemleridir.
Projenin tescilli (ikinci el) araçların satış, devir ve tescil işlemlerinin tek noktada (noterlerde) elektronik ortamda yapılmasını düzenleyen kısmı, 31.12.2009 tarih ve 27449 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5942 sayılı Kanun'un birinci maddesi gereğince (2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 20. maddesinin (d) ve (e) bentleri değiştirildi) 01.05.2010 tarihinden itibaren uygulamaya geçirilmiştir.
Projenin Yeni Araçların Tescili ve Sürücü Belgesi Verilmesi aşamaları ise 2011 yılının ilk çeyreğinde hizmete girecek şekilde planlanmış ve çalışmalar halen eksiksiz yürütülmektedir.[1]
Motorlu araçların elektronik ortamda tescili ve vergilendirilmesi Maliye Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir. Karayolları Trafik Yasasına göre, trafiğe çıkacak olan araçların kayıt ve tescili zorunludur. İş makineleri, raylı sistemle çalışan metro ve tramvaylar ile Türk Silahlı Kuvvetlerine ait olanlar dışındaki bütün araçların Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı trafik tescil kuruluşlarınca tescil edilmeden trafiğe çıkmaları yasaktır.
Öte yandan, taşıt araçlarının kullanılmak üzere satın alınması aşamasında ÖTV ve KDV uygulanmakta, araç trafiğe kaydedildiğinde ise her yıl MTV ödenmektedir.
Maliye Bakanlığı tarafından her bir araç için ayrı ayrı verilmesi gerekli olan 2/A nolu ÖTV beyannamelerinin elektronik ortamda verilmesi ile ilgili 1.11.2011 tarihinde başlanılmıştır.[2]
Elektronik olarak verilen ÖTV beyannamelerinin en önemli kolaylığı motorlu aracın teknik bilgilerinin yüklenmesi ile beraber gümrük tarife pozisyonu ve ÖTV oranını sistemin otomatik olarak yansıtmasıdır. Ayrıca, motorlu aracın alış bedelinden daha düşük bir bedel, daha düşük bir vergi matrahı yüklenmesinin sistem tarafından engellenmiş olmasıdır. Böylelikle, bayiler, alış bedelinden daha düşük fiyata satabileceği araçlar için alış bedeli üzerinden ÖTV ödemektedirler.[3]
Öte yandan 23 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği'yle, kara taşıt araçlarını yurt dışından ithal eden veya yurt içinde imal edenlerin 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren elektronik ortamda ÖTV bildirimi vermeleri öngörülmüştür. Bu uygulamada, ÖTV mükellefi olmamalarına rağmen ithalatçıların ve imalatçıların bayi veya distribütörlere sattığı araçlar için bildirim vermeleri zorunlu hale getirilmektedir.
Böylece kara taşıt araçlarının teknik özellikleri ile ithalatçı veya imalatçıların satışları ÖTV bildirimleriyle, bu araçları kullanıcılara satan bayilerin satışları ise ÖTV beyannameleriyle elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı kayıtlarına girmiş olacaktır. Geriye distribütör, ana bayi, başbayi gibi ara mükelleflerin satışları ile araç üzerinde tadilat yapanlar kalmaktadır. İleride bu safhalar için de elektronik ortamda bildirim alınmak suretiyle, idarenin taşıt araçlarını ithalat veya imalat safhasından hurdaya ayrılıncaya kadar elektronik ortamda izlemesi sağlanacaktır.
Kayıt dışı ticarete ve vergi kaçırılmasına engel olacak bu uygulamaların, haksız rekabeti de önleyeceği düşünülmektedir.[4]
[1] Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Daire Başkanlığı 2011
[2] VUK mük. md. 257 ve 15 Seri Nolu ÖTV Sirküleri.
[3] ÖTV GT Seri No:23
[4] OKTAR Kemal, 'Taşıtların elektronik ortamda tescili ve vergileme', Dünya Gazetesi, 13.07.2012.