Bazı mükellefler kurumlar vergisi kanunun 5. maddesinde yer alan istisnalarla ilgili YMM tasdik raporlarını süresinde vergi dairesine vermeyi ihmal etmiş olabilirler. 5520 sayılı kanunun 5. maddesi hükmüne göre kurumlar vergisinden istisna kazançlar madde hükmünde bir bir sıralanmıştır. Söz konusu istisna hükümlerinden faydalanmak için YMM tasdik raporu şartı aranmaktadır.
Diğer yandan, 213 sayılı VUK'nun mükerrer 227. maddesine göre ise, yararlanılması YMM'lerce düzenlenmiş tasdik raporlarına bağlanmış konularda tasdik raporu ibraz etmeyen mükellefler tasdike konu haktan yararlanamazlar. Konuya ilişkin olarak yayımlanan 37 seri nolu SMMYMGT'ye göre, kurumlar evergisi mükelleflerinin kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yararlandığı istisna tutarı toplamı –diğer yararlanılan istisnalarla birlikte- (2018 yılı için) 292.00,00 TL'yi aşıyorsa, istisna uygulamasının YMM'lere tasdik ettirilmesi zorunludur. Vergi idaresi istisna kapsamındaki işlemlerin YMM'lere tasdik ettirilmemesi halinde istisnadan yararlanılmasını kabul etmemektedir. Buna karşılık Danıştay'a göre, öncelikle istisnadan yararlanan mükelleflerin istisna t uygulamasını YMM'lere tasdik ettirilmesi gerektiği vergi dairesi tarafından mükellefe yazılı olarak bildirilecek, bu bildirime rağmen tasdik raporu ibraz etmeyen mükelleflerin istisnadan yararlanamayacağı kabul edilecektir. Diğer bir ifade ile, Danıştay'a göre, istisna uygulamasının tasdik ettirilmesi mükelleften önce yazılı olarak istenecek vergi dairesinin bu talebine rağmen rapor ibraz edilmemesi halinde istisna reddedilebilecektir.
Kurum beyannamesi üzerinde yapılan indirimlerin istisna kazançlarla ilgili olması halinde bunların usulüne uygun olup olmadığı, istisna rakamının doğru olarak saptanması, gibi konularda YMM raporu gerekmektedir. Bu raporun süresi içerisinde ibraz edilmemesi halinde vergi dairesi tarafından yazı ile raporun ibrazı istenilecektir. Vergi dairesi tarafından tebliğ edilen yazı da belirtilen 15 günlük süre içerisinde verilmeyen raporlar üzerine, vergi dairesi beyannamede matrahtan düşülen tutar üzerinden cezalı tarhiyat yapabilir. Söz konusu cezalı tarhiyat üzerine kurumlar vergisi ve bir kat VZC tarhiyatı için uzlaşma talep edilebilir.
Geçmiş yıllarda söz konusu raporların verilmemesi üzerine yapılan cezalı tarhiyatlar için yargıya giden mükellefler bu davalarını kazanmış olduklarını görüyoruz.
Ancak, kurumlar vergisi kanununda 21 haziran 2006 tarihinden sonra yapılan köklü değişikliklerden sonra 5520 sayılı kurumlar vergisi kanunun 5. maddesinde yerini almıştır. Buna göre, eski yasa hükümlerine göre istisna kazançlarla ilgili YMM tasdik raporları genel tebliğ hükümlerine göre verildiği için bu konudaki mağduriyetler nispeten azaltılmıştır.İstisna kazançların tümünün kurum beyannamesinden düşülmesi ile ilgili olarak rakamsal limit 292.000,00 TL'dir. 292.000,00 TL'ye kadar olan indirimler için herhangi bir tasdik veya rapor zorunluluğu bulunmamaktadır.
Öte yandan, yatırım indirimi istisnası ile ilgili olarak ise 2018 yılı için kullanılan tutarın 666.000 TL'yi geçmesi halinde yine söz konusu YMM raporu düzenlettirmesi ve bu raporun vergi dairesine verilmesi zorunludur. Ayrıca, sadece AR-GE merkezleri, tasarım Merkezleri ve Rekabet Merkezleri ve Rekabet Öncesi İş Birliği Projesi sahipleri AR-GE indiriminden faydalanmak içi YMM tasdik raporu verecek; teknoloji merkezi işletmeleri, teknogirişim sermaye desteklerinden faydalananlar ve AR-GE ve yeni projesi sahipleri ise AR-GE indirimi için YMM raporu düzenlettireceklerdir. AR-GE merkezleri, tasarım merkezleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri sahipleri için, AR-GE indiriminin doğru uygulandığı ve hesaplanmasına ilişkin YMM raporu, AR-GE indirimine tabi harcamaların yapıldığı yılı takip eden Haziran ayı sonuna kadar bağlı olunan vergi dairesine verilecektir. KV beyannamesi ile ilgili olarak T. Tasdik sözleşmesi kapsamında rapor yazdıran mükelleflerin, AR-GE indirimine ilişkin vesikaları T.Tasdik raporu ekinde yer verilmesi halinde, AR-GE indirimine ilişkin olarak tasdik raporu düzenlettirmelerine lüzum olmadığı da bilinmektedir.(1 seri nolu KVK GT ve ayrıca Bkz: İzmir Vergi Dairesi başkanlığı Mük. Hiz. Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü 16.11.2011 gün ve 621 sayılı yazıları ve ayrıca 02.01.1990 günlü R.G.'de yayınlanan YMM tasdik belgeleri hakkında yönetmelik) Öte yandan, Kurum beyannamesinde zarar olması durumunda ve ortaya matrahın çıkmaması halinde sonraki dönemlerde AR-GE indiriminden faydalanmak için yine YMM tasdik raporu gerektiği bilinmektedir.
[1]3568 sayılı Kanun Genel Tebliğ 37.
[2]37 Seri Nolu Genel Tebliğ hükümlerine göre kurumlar vergisi mükelleflerinin kurum beyannamesi üzerinde düşerek faydalandığı istisna tutarı toplamı varsa diğer istisnalarla beraber (2018 yılı için)292.000,00 TL aşıyor ise, istisna uygulamasının YMM'lere tasdik ettirilmesi zorunludur. Vergi idaresi düşülen tutarı 292.000,00 TL'yi geçmemesi halinde rapor istememektedir. YMM raporlarının 25 nisana kadar yetiştirilmemesi halinde dilekçe verilerek işbu raporların 30 Hazirana kadar ilgili vergi dairesine verilmesi mümkün bulunmaktadır.
[3]Bkz. ÜREL Gürol, Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu Uygulaması, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, Mart 2009, s.137.
[4]Vergi Dünyasında 500 Soru – 500 Cevap, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, İstanbul, Mart 2011, s.311. ve bkz. GÜNEŞ Şibli, Temel Vergi Rehberi ve Revizyon, Suryay Yayınları, İstanbul, 2011, s.280.
[5]Ayrıntılı açıklamalar için bkz. KARTAL Zihni, Vergi Revizyonu, HSY Yayınları, İstanbul, s.593
[6]Danıştay. 3. Dairesi tarafından verilen 5.4.2000 gün ve E:1998/3773 – K:2000/1232 sayılı kararda, 96 yılı için kurum beyannamesi ekinde yatırım indirimi tasdik raporunu vermeyen mükellefe yapılan cezalı tarhiyat ortadan kaldırılmıştır. '187 Seri Nolu GVK GT'de vergi dairelerince, yıllık beyannamelerin kabulü sırasında yatırım indirimi uygulayan mükelleflerden sözü edilen tasdik işlemini kapsayan raporları istenilecektir.'hükmü karşısında, Vergi Daireleri İşlem Yönergesi'nin 44. maddesi uyarınca davacıya süre verilmek suretiyle yeminli mali müşavir tasdik raporu noksanlığının tamamlattırılması yoluna gidilmesi gerekir.' Şeklinde kararları bulunmaktadır.
[7]2006 yılından önceki eski uygulamalarda 3568 sayılı yasaya göre çıkartılan genel tebliğlere göre YMM tasdik raporları istenilmekte iken, 5520 sayılı kanunun 5. maddesindeki hükme dayanılarak tasdik raporları artık kanun hükmüne göre istenilmektedir. Durum böyle olunca, YMM tasdik raporlarını süresi içerisinde verilmesi zorunlu hale gelmiştir. Normal süre 25 nisan olup, bu süre zarfında veremeyenler vergi dairesine dilekçe vererek bu süreyi 30 hazirana kadar uzatabilmeleri mümkün bulunmaktadır. Yeni uygulamaya göre kurum beyannamesi üzerinden yatırım indirimi düşen bir şirket tasdik raporunu vergi dairesine ibraz etmediği için cezalı tarhiyata maruz kalmıştır. Konuyu yargıya taşıyan mükellef için verilen kararda Danıştay 4. Dairesi 15.5.2000 gün ve E:1999/5623-K:2000/2052 sayılı kararında, mükellefin açmış olduğu dava mükellefin aleyhine sonuçlanmıştır. Söz konusu kararda; 'yatırım indiriminden yararlanılabilmesi için, yatırım indirimi uygulamalarının YMM'lerce tasdiki gerektiği' hakkında karar verilmiştir.
[8]Bkz: BOZKURT Ümit, TOKSOY E. Serdar, ' KV Mükelleflerinin Ar-Ge İndiriminden Yararlanmaları için YMM Tam tasdik Raporu Gerekip Gerekmediği Durumu, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Nisan 2019, S:76 ila 81