Katma Değer Vergisi Kanununun 56. maddesine göre, Maliye Bakanlığı, imal ve inşa işlerinde belli iş ve sanat kolları itibariyle hammadde, yardımcı madde, enerji, işçilik ve benzeri ölçüleri esas alarak, iş ve sanat kolları itibariyle asgari randıman oranları tesbit etmeye, alım- satım ve hizmet işlerinde ve asgari birim satış bedellerini belirlemeye yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanununun 62 ve 63. maddelerinde istihsal vergisinin kontrolü amacıyla düzenlenen Randıman İncelemesi- Normal Randıman Oranları ....... Müessesesine bu müessesenin bir otokontrol vasıtası olarak yararları gözönüne alınarak, KDV Kanununda da yer verilmiş bulunmaktadır. Bu düzenleme ile mükelleflerin KDVye esas olacak matrahlarının izlenmesi ve kaynağında kavranması amaçlanmıştır. Belli iş ve sanat kollarında yapılacak incelemeler sonucunda bulunacak asgari randıman oranlarına göre hesaplanacak KDV ile, beyan edilen KDV karşılaştırılmak suretiyle, verginin tam ve doğru olarak tahakkuku sağlanmış olacaktır.
Aynı şekilde, alım ve satım ve hizmet işlerinde de, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin gerçeğe uygun olarak beyanda bulunmalarını sağlamak, fiyat standardizasyonunu temin etmek ve mükellefleri çağdaş teknolojiden yararlanır hale getirmek için, asgari birim satış bedelleri tesbit edilerek halen Gelir Vergisi Kanununda yer alan ortalama kar hadleri müessesesine benzer bir mekanizma ile KDVnin doğru olarak beyanı temin edilecektir. Bu yönüyle, KDVde bir asgari vergi getirilmektedir.
KDV Kanununun 56. maddesinin ikinci fıkrasında, mükelleflerin gerek asgari randıman oranlarına, gerekse birim satış bedellerine göre belirlenecek KDVden daha düşük bir verginin tahakkuku sonucunu verecek bir beyanda bulunmayacakları hükme bağlanmış olup, eğer daha düşük bir beyanda bulunmuş iseler, mükelleflerin beyanları bu kriterlere göre düzeltilecektir.
Bu bakımdan, anılan maddede yer alan hükümler bir vergi güvenlik müessesesi olup, bu ölçüler yapılacak tarhiyatlar sırasında kanuni ölçü olarak dikkate alınacaktır.
ASGARİ RANDIMAN ORANI
Yukarıda da belirtildiği gibi, asgari randıman oranı, bir vergi güvenlik müessesesi olup, bununla bir asgari vergileme yapılmaktadır.
Asgari randıman oranları belli iş ve sanat kolları itibariyle, Maliye Bakanlığınca aşağıda belirlenen esaslar çerçevesinde belirlenecek ve uygulanacaktır.