2015 Yılı Yatırım Programı kapsamında hazırlanan ve iller ile sektörler bazında açıklanan kamu yatırım tahsislerine ilişkin bazı rakamsal verileri ve yatırım eğilimlerini dikkatinize sunarak; kamu yatırımlarının dağılımı hakkında bilgilenmek, bildiğimiz bazı bilgileri teyit etmek ve yatırımların coğrafi dağılımına ilişkin bazı yanlış bilgileri ve ön yargıları aşmak amacıyla kamu yatırım tahsisleri arasında bir sörf yapmanın faydalı olacağı inancıyla aşağıdaki bilgileri ve örneklemeleri siz değerli okuyucularımızla paylaşmanın faydalı olacağını düşündüm.
Kalkınma Bakanlığı verilerine göre, 2014 yılında 81 il için tahsis edilen toplam yatırım tutarı 56 milyar 279 milyon 641 bin TL iken, 2015 yılında yüzde 10,6 artışla toplam 62 milyar 240 milyon 302 bin TL kamu yatırım tahsisi yapılmış ve bu miktarın 26 milyar 996 milyon 724 bin TL' si muhtelif iller(en az iki veya daha fazla il- il adları yok) kapsamında belirtilmiş, 35 milyar 243 milyon 578 bin TL' si ise tek tek il bazında tahsis edilmiştir.
2015 yılında öngörülen kamu yatırım tahsisleri değerlendirildiğinde, 2014 yılına göre; 55 ilin yatırımlarının arttığı, 26 ilin ise azaldığı görülmektedir. Oransal olarak(%) en fazla artışın olduğu beş il (Denizli: 60,8, Kırıkkale: 56,7, Sivas: 56,0, Isparta: 54,0, Bilecik: 42,2), en fazla azalışın olduğu beş il ise (Sinop: 62,0, Kırklareli: 40,9, Çanakkale: 35,6, Muğla: 34,2, Bingöl: 33,0) olarak gözlenmiştir.
Her il için tahsis edilen toplam yatırım tutarının, 81 il için tahsis edilen toplam yatırım tutarı içindeki payları incelendiğinde; sadece 8 ilin yüzde 1'den fazla pay aldığı (İstanbul:10,27, Ankara:6,84, İzmir:2,63, Diyarbakır:1,82, Mardin:1,79, Şanlıurfa:1,54, Konya:1,41, Antalya:1,07), 73 ilin ise yüzde 1'in altında kaldığı, ancak, muhtelif iller kapsamından 81 ilin ilave pay alabileceği ve söz konusu oranların artabileceği de anlaşılmaktadır.
2015 yılında illere yapılan toplam kamu yatırımları tahsislerinin sektörel dağılımına bakıldığında ise; sektörlerin toplam yatırım içindeki payları(%) şöyledir: Ulaştırma-haberleşme: 29,0, Eğitim: 17,0, Tarım: 11,4, Enerji: 6,3, Sağlık: 6,3, Madencilik: 3,2, İmalat: 1,6, Turizm: 0,7, Konut: 0,5, Diğer kamu hizmetleri: 24,0.
Söz konusu dokuz temel sektörün hepsinden sadece dokuz ilin pay aldığı (İstanbul, Ankara, İzmir, Konya, Kayseri, Kütahya, Balıkesir, Afyonkarahisar, Niğde), tarım, ulaştırma-haberleşme, sağlık(Kilis hariç) ve eğitim sektörlerinden tüm illere tahsis yapıldığı görülmüştür.
Sektörlerin kendi içinde en fazla pay ayrılan bazı iller ise şöyledir: Tarım (Diyarbakır, Şanlıurfa, Konya, Antalya, İzmir, Kayseri), Madencilik (İstanbul, Batman, Ankara, Adıyaman, Diyarbakır), İmalat (Eskişehir, Kırıkkale, Kütahya, Rize), Enerji (Mardin, Artvin, İstanbul, Bingöl, Ankara), Ulaştırma-haberleşme (İstanbul, Ankara, İzmir, Zonguldak, Sivas, Sakarya, Gaziantep, Aksaray, Ordu, Şanlıurfa, Konya), Turizm (Antalya, Kars), Konut (Van, Ankara), Eğitim (İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Konya, Adana, Erzurum, Şanlıurfa, Antalya, Kayseri, Diyarbakır, Bursa, Sivas, Gaziantep, Samsun, Eskişehir, Van, Balıkesir), Sağlık (İstanbul, Ankara, İzmir, Şanlıurfa, Antalya, Edirne, Konya).