İnceleme Prosedürleri
Denetçi inceleme prosedürlerinin niteliğini, zamanlamasını ve kapsamını belirlerken aşağıdaki hususları dikkate alır:
(a) 'Önemli yanlışlık' ihtimali,
(b) Önceki denetimler ve hizmetler sırasında elde edilen bilgiler,
(c) Yönetimin ileriye yönelik finansal bilgilerin hazırlanması konusundaki yeterliği,
(ç) İleriye yönelik finansal bilgilerin yönetimin muhakemesinden etkilenme düzeyi ve
(d) Dayanak -temel- verilerin güvenilirliği ve yeterliliği.
Denetçi, yönetimin en iyi tahmine dayalı varsayımlarını destekleyen kanıtların kaynağını ve güvenilirliğini değerlendirir. Bu tür varsayımları destekleyen yeterli ve uygun kanıtlar, varsayımların tarihî bilgiler ışığında dikkate alınması ve bu varsayımların işletme kapasitesi kapsamındaki planlara dayanıp dayanmadığının değerlendirilmesi de dahil olmak üzere iç ve dış kaynaklardan elde edilir.
Hipoteze dayalı varsayımlardan faydalanılması durumunda denetçi, bu varsayımların tüm önemli yansımalarının dikkate alınıp alınmadığını değerlendirir. Örneğin, satışların işletmenin mevcut tesis kapasitesinden fazla büyüyeceğinin varsayılması durumunda; ileriye yönelik finansal bilgilerin, ilave tesis kapasitesine yapılması gereken yatırımı veya taşeron üretim gibi beklenen satışları karşılamanın alternatif yollarının maliyetini de içermesi gerekir.
Hipoteze dayalı varsayımları destekleyen kanıtların elde edilmesi gerekmese dahi; denetçinin, bu varsayımların ileriye yönelik finansal bilgilerin amacına uygun olduğu ve açık bir şekilde gerçek dışı olduğu kanaatine varmasına yol açacak bir sebebin bulunmadığı hususunda tatmin olması gerekir.
Denetçinin; örneğin yeniden hesaplama, iç tutarlılığı gözden geçirme gibi hesaplama/sayısal doğruluk kontrolleri yaparak ileriye yönelik finansal bilgilerin yönetimin varsayımlarına dayanarak doğru bir şekilde hazırlandığı, yönetimin planlanan eylemlerinin -atacağı adımların- birbiriyle uyumlu olduğu ve faiz oranları gibi genel değişkenlere dayanarak yapılan tutar tespitlerinde tutarsızlık olmadığı konusunda tatmin olması gerekir.
Denetçi, sapmalara karşı özellikle duyarlı olan alanların ileriye yönelik finansal bilgilerde gösterilen sonuçlar üzerinde önemli bir etkiye sahip olma düzeyine odaklanır. Bu da denetçinin uygun kanıt arama düzeyini etkileyeceği gibi, aynı zamanda denetçinin açıklamaların uygunluğu ve yeterliliğine ilişkin değerlendirmesini de etkiler.
Denetçi, ileriye yönelik finansal bilgilerin bir veya birden çok unsurunu incelemekle görevlendirilmesi durumunda (münferit finansal tablo gibi), finansal tablolardaki diğer bileşenlerle olan karşılıklı ilişkiyi dikkate alır.
Cari dönemin tamamlanan -gerçekleşen- herhangi bir bölümünün ileriye yönelik finansal bilgilere dahil edilmesi durumunda denetçi, prosedürlerin tarihi bilgilere ne ölçüde uygulanması gerektiğini değerlendirir. Prosedürler, kapsanan dönemin ne kadarının tamamlandığı gibi hususlara bağlı olarak değişir.
Denetçi, ileriye yönelik finansal bilgilerin kullanım amacı, önemli yönetim varsayımlarının tamlığı –bütünlüğü- ve yönetimin ileriye yönelik finansal bilgilere ilişkin sorumluluklarının kabulü ile ilgili olarak yönetimden yazılı açıklama alır.