İktisadi Kıymet Değerlemesi -1

16.07.2021 tarih ve 31543 sayılı Resmi Gazete' de yayınlanan 530 Sıra No' lu Vergi Usul Kanunu('VUK') Genel Tebliği ile VUK' nun geçici 31. maddesine eklenen yedinci fıkra kapsamında; tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince 09.06.2021 tarihi itibarıyla aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini 31.12.2021 tarihine kadar yeniden değerlemeye tabi tutmak istemeleri halinde uyulması gereken usul ve esaslar belirlenmiştir. Yazımızda bu usul ve esaslardan kısaca bahsedilecektir. Usul ve esaslar içerisinden kimlerin yeniden değerleme yapabileceği, yeniden değerleme tabi tutulacak iktisadi kıymetlerin neler olduğu, yeniden değerlemeye esas değer vs konularda kısaca açıklamalar yapmaya çalışacağız. Ancak usul ve esaslara geçmeden önce kısaca önemli olduğunu düşündüğümüz aşağıdaki özeti geçmemizin okuyucularımız için yararlı olacağını düşünüyoruz.

2018 yılında yapılan yasal düzenlemede VUK' nun Geçici 31. maddesi kapsamında sadece taşınmazların yeniden değerlenmesi söz konusuydu. Bu defa taşınmazların yanı sıra gayrimenkul gibi değerlenen kıymetler (gayrimenkullerin mütemmim cüzleri ve teferruatı, tesisat ve makinalar, gemiler ve diğer taşıtlar, gayrimaddi haklar), demirbaşlar, sinema filmleri, şerefiyeler, araştırma-geliştirme harcamaları, özel maliyet bedelleri, aktifleştirilen ilk tesis ve taazzuv giderleri gibi kıymetler de yeniden değerlemeye konu edilebilecektir. 2018 yılı düzenlemesinde olduğu gibi yeniden değerlemeye tabi tutulacak taşınmazların VUK uygulamasında amortismana tabi iktisadi kıymet mahiyetinde olması zorunluluğu bulunmadığından, boş arazi ve arsalar da yeniden değerlemeye tabi tutulabilecektir. İktisadi kıymetlerin yeniden değerlenmiş değerleri üzerinden amortisman ayrılabilecek net değer artışı üzerinden ise %2 oranında hesaplanan vergi beyan edilip ödenecektir. [1]

Yeniden değerleme yapabilecek mükellefler

1- Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dahil olmak üzere ferdi işletme sahibi gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri bilançolarına kayıtlı iktisadi kıymetlerini, Kanunda yazılı istisnalar dışında yeniden değerleme hakkına sahip bulunmaktadırlar.

2- Aşağıda yer alan mükellefler, 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesine 7326 sayılı Kanunla eklenen yedinci fıkra hükümlerinden yararlanamaz:

a. Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefler.

b. İşletme hesabı (zirai işletme hesabı dahil) esasına göre defter tutan mükellefler.

c. Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler.

d. Finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösteren mükellefler.

e. Sigorta ve reasürans şirketleri.

f. Emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları.

g. Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler.

h. 213 sayılı Kanunun 215 inci maddesi uyarınca kendilerine, kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler.

-----------------