İşletme yöneticileri işletmenin finansal tablolarının hazırlanmasından ve sunumundan sorumludurlar. Yöneticiler her ne kadar planlama, karar verme ve kontrol sorumluluklarını yerine getirmek için yardımcı olacak ilave yönetimsel ve finansal bilgilere erişebilirse de finansal tablolarda yer alan bilgilerle de ilgilenir.
Yöneticiler sahip oldukları otorite ve karar yetkisi sayesinde kendi ihtiyaçları için gereken ilave bilgilerin şeklini ve içeriğini belirleme olanağına sahipler. Bu tür ilave bilgilerin raporlanması finansal tabloların hazırlanmalarına esas olan standartların kapsamı dışındadır. Ancak yayınlanan finansal tablolar yönetim tarafından kullanılan, işletmenin finansal durumu, performansı ve finansal durumundaki değişiklikler hakkındaki bilgilere dayanırlar[1].
Finansal raporları ve bu raporlarda yer alan finansal bilgilerin doğrulanmasını ve dürüst bir şekilde gerçeğe uygun bir şekilde sunulmasını sağlamak için yapılan denetimlerde önceleri belgelerin ve işlemlerin tamamı incelenmiştir. Denetim faaliyeti geliştikçe varılan noktada; bu incelemeler mesleki şüphecilik anlayışı içinde deneyimle elde edilen mesleki yargıya dayanılarak örnekleme yöntemi ile gerçekleştirilmektedir.
Ancak bilişim teknolojisindeki gelişmeler sayesinde faaliyetlere ilişkin finansal faaliyetlerin tamamını kavrayacak denetim metodolojileri geliştirilmektedir.
Denetim mesleki etik standartlara (etik kurallara) dayanılarak gerçekleştirilir. Mesleki etik kurallar meslek deontolojisini oluşturur. Meslek etiğine uyularak yapılan denetim,
- Bağımsızlık,
- Doğruluk ve dürüstlük,
- Nesnelik,
- Mesleki bilgide yeterlilik ve özen,
- Gizlilik,
- Mesleki davranış ve
- Teknik standartlar,
bağlamında, bu gerekliliklere tam uyularak yapılır. Çünkü profesyonel (mesleki) etik kuralları, denetimin ahlaki meşruiyetinin temelinin, diğer taraftan da hukuki sorumluluklarının kaynağıdır[2].
Denetim faaliyetinde en önemli husus uygulanacak denetim programı ile denetim işinin alınmasından raporlama aşamasına kadar denetim sürecinin tüm aşamalarında kullanılacak çalışma kağıtlarının tasarlanması ve hazırlanmasıdır. Denetimin tarihi gelişiminde gerek denetim programları gerek çalışma kağıtları uygulama sırasında deneyimle birlikte olup sürekli gelişim içindedir..
[1] İpek TÜRKER, Türkiye'de Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) Paralelinde Yapılan Düzenlemelerin Finansal Tablo kullanıcıları Üzerindeki Muhtemel Etkileri, TÜRMOB Yayınları No: 407, Ankara, 2011, s. 21 vd.
[2] Ünal TEKİNALP, 'Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Merkez Kurumu Bağımsız ve Yöntemi Yönünden Analizi' 10.Türkiye Muhasebe Standartları Sempozyumu, S:24-30, İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, İzmir, 2006, s:26