Sanayide elektrik ve doğal gaza gelen zamların işletmeler üzerinde oluşturacağı ek maliyet baskısının çözümü enerji verimliliğinden geçiyor. Türkiye’nin ilk ve tek global enerji hizmet şirketi ESCON Enerji’nin CEO’su Onur Ünlü, ölçeği fark etmeksizin fabrikalarda yaptıkları atık ısı geri kazanımı, ısıtma-soğutma sistemleri renovasyonu ve ısı pompası gibi enerji verimliliği çalışmaları ile enerji tüketimini ve buna bağlı olarak faturaları yüzde 35 ila 45 arasında düşürdüklerini söyledi. Öte yandan enerji verimliliği sayesinde karbon emisyonlarının azaltılması, ihracat pazarlarındaki regülasyonlara uyum açısından da büyük önem taşıyor.
Sanayideki elektrik fiyatlarına yüzde 10, doğal gaz fiyatlarına ise yüzde 20 oranında zam yapılması, işletmeler üzerindeki maliyet baskısını artırırken bu durum rekabetçiliği de doğrudan etkileyen konular arasında yer alıyor. Bu maliyet artışına karşı kalıcı ve ölçülebilir bir çözüm üretmenin yolu ise enerji verimliliği yatırımlarından geçiyor. Öyle ki atık ısı geri kazanımı, ısıtma-soğutma sistemlerinin modernizasyonu gibi enerji verimliliği uygulamalarıyla enerji maliyetleri neredeyse yarı yarıya düşürülürken emisyonlar da azaltılıyor. Böylece hem daha çevreci bir üretim yapılıyor hem de başta Avrupa Birliği olmak üzere ihracat pazarlarında emisyon odaklı regülasyonlara uyum sağlanıyor. Türkiye’nin ilk ve tek global enerji hizmet şirketi ESCON Enerji’nin CEO’su Onur Ünlü elektrik ve doğal gaz faturalarını düşüren enerji verimliliği uygulamaları hakkında bilgi verdi.
“Artan faturalara karşı en güçlü çözüm enerji verimliliği”
ESCON Enerji olarak iki yılda bir yayımladıkları ve sonuncusunu 2023 yılında açıkladıkları ‘Türk Sanayisinin Enerji Verimliliği Raporu’na göre sanayi sektöründe yalnızca enerji verimliliği uygulamalarıyla sağlanabilecek ortalama tasarruf oranının yüzde 32 seviyesinde olduğunu söyleyen Ünlü, “Enerji fiyatlarındaki artışlara karşı en güçlü ve sürdürülebilir çözüm, enerji verimliliğidir. Çünkü enerji verimliliği yatırımları, enerji tüketimini düşürdüğünden bunun doğal bir sonucu olarak maliyetler de azalıyor. Daha düşük üretim maliyetleriyle pazarda avantaj elde edilip rekabet gücü artırılırken karbon salımının azaltılmasıyla çevresel hedeflere de ulaşılıyor. Enerji verimliliğinin bir diğer önemli faydası da enerjisinin yaklaşık üçte birini ithal eden ülkemizin enerjide dışa bağımlılığını azaltmasıdır. Bu durum, cari açığı azaltmanın yanı sıra özellikle küresel gerilimlerin giderek arttığı dönemde enerji arz güvenliği açısından da büyük önem taşıyor” dedi.
“Sanayideki çalışmalarımızla faturaları yüzde 45’e kadar düşürdük”
Ünlü, ESCON Enerji’nin gerçekleştirdiği enerji verimliliği çalışmaları neticesinde küçük, orta ve büyük ölçekli olmak üzere üç işletmede sağlanan tasarrufu şu örneklerle anlattı; “Küçük ölçekli bir ana metal tesisinde yaptığımız atık ısı geri kazanım uygulaması ile yüzde 35 tasarruf sağlayarak yıllık 3,8 milyon kWh olan doğal gaz tüketimini 2,45 milyon kWh’ye düşürdük. Böylece yıllık 5,5 milyon TL tutarında olan fatura 3,5 milyon TL’ye gerilerken 270 ton emisyon azaltımı sağladık. Orta büyüklükteki bir süt fabrikasında soğutma sistemi renovasyonu ile yıllık enerji tüketimini 5 milyon kWh’den 3 milyon kWh’ye indirerek yüzde 40 tasarruf elde ettik. Fabrikanın ilgili proses için yıllık 20,5 milyon TL olan faturası 12,3 milyon TL’ye düştü. Emisyon azaltımı miktarı da 900 ton oldu. Büyük ölçekli bir kimya fabrikasında ise prosesi besleyen pompa istasyonlarından sadece birindeki dokuz adet pompanın renovasyonu ile yıllık elektrik tüketimini yüzde 45 düşürerek 1 milyon kWh’den 550 bin kWh’ye indirdik. İlgili proses için yıllık 4,1 milyon TL olan fatura 2,25 milyon TL’ye düştü. 203 ton da emisyon azaltımı sağlandı. Bu üç örnek enerji verimliliği uygulamalarının farklı ölçeklerdeki sanayi tesislerinde hem maliyetleri hem de karbon emisyonlarını ciddi oranda düşürdüğünü açıkça ortaya koyuyor.”
“Sanayiciler finansman maliyetleri engeline takılıyor”
Türkiye’nin 2024-2030 Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında sadece enerji verimliliği ile enerji tüketimini yüzde 16 azaltarak 100 milyon ton emisyon azaltımı hedeflediğini hatırlatan Ünlü, “2030’a kadar enerji tüketiminin 37,1 milyon Ton Eşdeğer Petrol (TEP) azaltılması hedefleniyor. Bunun 11,7 milyon TEP’i sanayi tarafında gerçekleşecek. Aslında Türk sanayisi de bu dönüşüm sürecine önem veriyor ve yatırıma hazır. En büyük engel ise finansman maliyetleri. Bu kapsamda özellikle uluslararası yeşil kaynaklı fonlar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın sanayiye yönelik enerji verimliliği hibe desteklerinin artırılması, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yeşil dönüşümün finansmanına yönelik katkıların artması, başta teminatlar alanında olmak üzere bankacılık tarafında yapılacak düzenlemeler önem taşıyor” diye konuştu.
“EPS ile işletme sermayesine dokunmadan enerji verimli hale gelinebilir”
Kamu destekleri ve diğer hibe ile fonlar haricinde bir diğer önemli finansman yönteminin ise Enerji Performans Sözleşmeleri (EPS) olduğunu belirten Ünlü şöyle devam etti; “EPS kapsamında projenin maliyetini enerji hizmet şirketi olarak biz üstleniyoruz. Bu sayede işletmeler, finansman, teknoloji yatırımları, uygulama gibi alanlarda hiçbir risk almıyor ve işletme sermayelerine bir kuruş bile dokunmuyorlar. Yalnızca gelecekte yapacakları tasarruftan vermeyi taahhüt ettikleri pay ile işletmelerini enerji verimliliği yüksek hale getirebiliyorlar. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak; bir fabrikaya chiller kurduğumuzu ve 1.000 kW soğutma ihtiyacı için 100 kWh elektrik tasarrufu sağlattığımızı varsayalım. Bunun parasal karşılığı 400 TL. İşte bu tasarruf edilen 400 TL’nin 200 TL’si sistemi kuran enerji hizmet şirketine ödeniyor, 200 TL’si ise bu yatırımın yapıldığı şirkette kalıyor. 2008 yılında Türkiye’deki ilk EPS’yi yapan ve günümüz itibarıyla da bu alanda liderliğini sürdüren bir şirket olarak, işletmelere bu süreçte yol arkadaşlığı yapmaya hazırız.”
Enerji kullanımını azaltıp faturaları düşürmek için yol haritası
1. Enerji Etüdü ile Durum Tespiti: Mevcut enerji tüketiminin detaylı analizi yapılarak iyileştirme alanları belirlenir.
2. Davranışsal ve Operasyonel İyileştirmeler: Çalışan farkındalığı artırılarak ve süreçler optimize edilerek ilk tasarruf adımları atılır.
3. Enerji Verimliliği Yatırımları: Motor sistemleri, aydınlatma, basınçlı hava ve HVAC gibi alanlarda teknolojik modernizasyonlarla enerji tüketimi azaltılır.
4. Enerji Dönüşüm Projeleri: Fosil yakıt kullanımından çıkış için ısı pompaları gibi yüksek verimli ve düşük karbonlu çözümler devreye alınır.
5. Yenilenebilir Enerjiye Geçiş: İşletmeler, güneş, rüzgar ve biyokütle gibi yenilenebilir kaynaklardan yararlanarak kendi tesislerinde enerji üretebilir veya bunu dış tedarik yoluyla temin edebilir.