Medya üretim ve yayınlama araçlarına bireysel erişimin olduğu bir dönemdeyiz. Medya eskisinden daha kolay, daha yoğun erişiliyor ve tüketiliyor. İnsanlar da bu nedenle dilediği her şeyi çekerek paylaşabileceğini düşünüyor.
Sosyal medyada popülerlik ve maddi bir kazanç elde edilmesi insanları cezbediyor. Çok fazla alternatifin içinde kullanıcıların ilgisini çekecek içerik ihtiyacı artıyor. Bu ihtiyacın kaynağı, yayıncıların ve izleyicilerin niteliği ile talebi çerçevesinde oluşuyor.
Sosyal medya da bugün en çok karşılaşılan yaygınlaşmış içerik tiplerinden başında “sosyal deney” geliyor. İnsanlar başka insanları, “sosyal deney” adı altında istediği şeylere maruz bırakıp, bunu diledikleri gibi çekerek yayınlıyorlar.
Anadolu güzellemeli sosyal deney
Yakın zamanda da üzeri yırtık bir genç bir evin kapısını çalıyor. Kapıyı yaşlı bir teyze açıyor. Çocuk, yaşlı teyzeden yemek istiyor. Uzaktan bir kamera bunu çekiyor. Sonra teyze, çocuk ile konuşmaya başlıyor. Kaç kardeş olduğunu soruyor. Çocuk tek çocuk olduğunu söylüyor. Annesi babasının vefat ettiğini ve çocuk yaştan beri yurtta kaldığını anlatıyor. İşsiz ve sokakta kaldığından bahsediyor. Kimsem yok diyor. Tüm bu süreç boyunca teyze duygulanıyor ve ağlıyor. En sonunda çocuk uzaktaki kamerayı göstererek el sallamasını istiyor. “Bu bir sosyal deney” deyip anadolu güzellemesi yapıyor. Ardından teyzeye bir koli erzak vererek oradan ayrılıyor.
Yüzeyselliğin dayanılmaz gelişi güzelliği
Sosyal deney, sosyal araştırma ve gözleme yönelik yapılan bir şeydir. Bir ciddiyeti vardır. Gelişi güzel olmaz. Deneğin maruz kaldığı şeyin sorumluluğu vardır. Kişilik hakları ve gizliliği vardır. Sosyal medyaya içerik üretmek sosyal deney değildir.
Etkileşim almak için zarar verici paylaşımlarla, etik bir yoksunluk ve sorumsuzluk yapmak kimsenin hakkı değildir.
Cahillik kitlesellik karşısında bulaşıcı olabiliyor. Had bilemeyen ve sınır tanımayan insanların gelişememişlikleri yayılıyor. Bu tip paylaşımlara karşı etkileşim vermemeye özen göstermeliyiz ki karşılık bulamasın.