Element, 'bir merdivenin ilk basamaklarını tırmanmak' anlamına gelen Grekçe 'elementa' kelimesinden gelir. Bu kelime, 'bir bilim veya metodun ilk unsurları' anlamında da kullanılır. Önceki yazımızda Empedokles'ten söz etmiştik. Şimdi özellikle Evren görüşüyle Aristoteles'i biraz daha yakından tanıyalım istiyorum.
18 yaşında Atina'ya giderek Platonun öğrencisi olan Aristoteles (MÖ 322- 384), bilimi analitik düşünce ile ele alır. Felsefe ve mantık alanında birçok yazı yazarak geride bir sürü eser bırakır. Uzun süre ders vererek yaşamını geçirir. Genellikle yürüyerek ders anlatır, bundan dolayı felsefe görüşü yürüyen olarak adlandırılır ve eserleri, karşılık konuşma şeklindedir.
Aristoteles'e göre, bilgisini duyularımızla elde ettiğimiz bir tek evren vardır ve o her yeri kaplar. Buna göre 'evrenin dışı' veya 'evrenin ötesi' gibi belirlemeler olanaklı değildir. Evren iç içe geçmiş kürelerden oluşur. En içte, yani evrenin merkezinde Yer bulunur. Yer'den sonra Ay (ihtiyaç) küresi ve sırasıyla Merkür (algı), Venüs (şehvani güç), Güneş (istek), Mars (gazabi güç), Jüpiter (büyüme) ve Satürn (istikrar) küreleri yer alır. En dışta ise Sabit Yıldızlar Küresi bulunur. Bu küre evreni çevrelemektedir. Ancak, duyumlarımız bize bu tek evrenin her tarafının aynı unsurlardan oluşmadığını, Yer'den Ay'a kadar olan kısmının, yani Ay- altının farklı, Ay'dan Sabit Yıldızlar Küresine kadar olan kısmının farklı unsurlardan oluştuğunu gösterir.
Ay- üstü Evren, öncesiz ve sonrasız bir mükemmellik sağlayan esirden oluşur ve bunun doğal sonucu olarak burada oluş ve bozuluş söz konusu değildir. Sadece, özsel bir değişime yol açmayan yer değiştirme vardır ve bu devinim türü de sürekli, kendini yineleyen döngüsel bir devinimdir.
Buna karşılık, Ay- altı Evren, her türlü oluş ve bozuluşun yer aldığı bir yerdir. Burası, ağırlıklarına göre Yer'in merkezinden yukarıya doğru sıralanan dört temel unsurdan, yani toprak, su, hava ve ateşten oluşur. Bu dört unsurun dizilişini belirleyen de ağırlıklarıdır.
Toprak, diğer üçüne göre daha ağır olduğu için, en altta, ateş ise en hafif olduğu için, en üstte bulunur. Bundan dolayı ağır nesneler sürekli olarak merkezde bulunur ve merkeze doğru hareket eder. Merkez, ağır unsurdan oluşan nesnenin 'doğal yer'idir.
Daha hafif olan su toprağın üzerinde yer alır. Sudan sonra hava ve ondan sonra da ateş sıralanır. Bu sıralanış unsurların doğal yeridir ve değişmez. Aynı zamanda Aristoteles'e göre bu öğeler, kuru, nemli, sıcak ve soğuk gibi birbirine karşıt dört niteliğin birleşiminden oluşur. En temel ve indirgenemeyecek olanlar da bunlardır.
Buna göre ateş sıcak ve kuru (ağırlıkla sıcak), toprak kuru ve soğuk (ağırlıkla kuru), hava nemli ve sıcak (ağırlıkla nemli), su ise soğuk ve nemlidir (ağırlıkla soğuk). Sıcak ve soğuk değişimi başlatabilen aktif niteliklerdir. Isının arttırılması veya azaltılması şeylerin dönüşümünü sağlar. Sıcak kuruluğa, soğuksa nemliliğe neden olabilir. Dolayısıyla kuruluk ve nemlilik bu aktif niteliklerin faaliyetlerinin bir sonucudur.
Sıcak ve soğuk olmak, kuru ve nemli olmak ne anlama gelir, bir sonraki yazımızda detaylı
olarak inceleyelim!
Kaynakça
Astroloji Dersleri- Barış İlhan, Barış İlhan Yayınevi
Elementlerin Gizli Dünyasına Tarihsel ve Felsefi Bakış- İrem Bali
Aristoteles Kimdir?- kidera.com
Aristoteles'in Doğa- Fizik- Felsefesi- Hüseyin Gazi Topdemir
Dört Element- Erhan Sirekin
Dört Element ve İki Toprak- Avni Onur Sevinç