Denetim standartlarının kavramsal temel alt yapısı 2: Genel Standartlar

Genel kabul görmüş denetim standartlarının ilk grubu olan 'Genel Standartlar', gerçekleştirilecek denetim faaliyetinin kalitesinden emin olmak için atılacak adımları veya alınacak önlemleri oluşturmaktadır. Genel standartlar, denetimi gerçekleştiren muhasebe meslek mensubunun mesleki yeterliliğine, eğitim düzeyine, davranışlarına ve meslek etiği ile meslek disiplinine ilişkin temel ilkelerden oluşur.

Bu standartların amacı, denetimi gerçekleştirecek kişi veya ekibin kişilerinin mesleki deneyim ve yeterliklerini, bağımsız ve tarafsız olmalarına ilişkin ilke ve kurallar ile mesleki faaliyet sürecinde göstermeleri gereken mesleki özen ve titizlik davranış kurallarını belirlemektir. Başka bir değişle meslek mensubu olabilmenin deontolojik kuralları genel standartlar ile tanımlamaktadır.

Genel standartlar üç farklı kapsama göre belirlenirler:

1- Meslek mensubu olmanın kuralları

2- Bağımsızlık

3- Mesleki özen ve titizlik

Meslek mensubu olmanın kuralları: Denetim faaliyeti, yeterli teknik bilgi, deneyim ve uzmanlığa sahip kişi veya kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Burada sözü edilen teknik bilgi, deneyim ve uzmanlık özellikleri finansal denetim faaliyeti için, doğal olarak muhasebe ve denetim alanlarında olması gereken niteliklerdir. Bu doğrultuda pek çok ülkede finansal denetim faaliyeti ile ilgili sorumluluk üstlenecek kişilerin yasa veya kurallar doğrultusunda unvan ve yetki almış meslek mensupları olması gerekmektedir. Ülkemizde de finansal denetim faaliyetinde bulunabilmek için 3568 sayılı Kanun kapsamında ya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ya da Yeminli Mali Müşavir olmak ve Kamu Gözetim Kurumu Bağımsız Denetim Sınavını başararak 'Bağımsız Denetim Lisansı'na ve üç yıllık deneyime sahip olmak şarttır.

Bağımsızlık: Denetim faaliyetinin her aşamasında, denetçi ve/veya denetim ekibi bağımsız davranmalıdır. Bağımsızlık, denetim bu konudaki standartların en önemlilerinden birini oluşturmaktadır. Denetim faaliyetinin bağımsız olabilmesi için denetim faaliyetini gerçekleştiren kişilerin denetlenen işletmeden herhangi bir maddi veya manevi çıkarı olmaması gerekir.

Mesleki özen ve titizlik: Bu standart denetim faaliyetinin her aşamasında, gerekli olan mesleki özen ve titizlik gösterilmesine ilişkin ilke ve kuralları düzenlemektedir. Bu standardın amacı, yani mesleki özen ve titizlik; denetim faaliyetinin planlanmasında ve yürütülmesinde, denetim kanıtlarının toplanmasında ve değerlendirilmesinde, denetim faaliyeti sonucunda ulaşılan yargıların raporlanmasında uyulması gereken ilke ve kurallar ile gösterilmesi gereken davranışları düzenlemektedir.

Görüldüğü gibi, Genel Standartları oluşturan üç farklı standart kümesi; denetim sürecindeki faaliyetlerin kalitesini güvence altına almaya çalışmakta, denetim faaliyetini gerçekleştirecek kişi ya da kişilerin sahip olacağı özellikler ile söz konusu kişi ya da kişilerin denetim faaliyeti boyunca ne şekilde davranması gerektiğini ortaya koymaktadır.