Defter ve belgelerden dolayı meslek mensuplarına sorumluluk raporu düzenlenebilir mi?-1

Vergi incelemelerinde müfettişler tarafından düzenlenen inceleme raporları kapsamında ortaya çıkan vergi kayıp ve kaçaklarında duruma göre müfettişler bu mükellefin mali müşavirine de 'sorumluluk raporu' düzenleyebilmektedirler. 213 sayılı VUK mad. mük. 227 hükmüne göre vergi beyannamelerinin imzalanması ve YMM tasdik raporları başlıklı bölümde YMM ve SMMM'ler ile ilgili bazı sorumluluklar getirilmiştir. Buna göre, vergi beyannamelerini 3568 sayılı Yasaya göre yetki almış Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya YMM'ler tarafından da imzalanmasını zorunluluğu getirilmeye, bu mecburiyeti beyanname türleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları itibari ile ayrı ayrı uygulamaya Bakanlık yetkisine verilmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkisine istinaden muhtelif Genel tebliğlerle mali müşavirlere 'sorumluluk' getirmiştir. Buna göre, Bakanlık yayınladığı Genel Tebliğlerde meslek mensuplarını da sorumlu tutmaya çalışmıştır. (Bkz: 3568 sayılı Yasa 4 seri nolu Genel Tebliği)

TÜRMOB tarafından hazırlanan 18.10.2001 tarih ve 24557 sayılı R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe giren mecburi meslek kararında VUK'nunda yer alan ve mük. 227. Mad. de düzenlenen sorumluluk müessesi ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Buna göre; 213 sayılı VUK'nun mükerrer 227. Mad. göre meslek mensupları, imzaladıkları vergi beyannamelerinde yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını oluşturan belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza ve gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.

Ancak sorumluluktan meslek mensubunun müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması 2 koşula dayandırılmıştır.

Vergi beyannamelerinde yer alan bilgiler deftere uygun olmalıdır. Bu hükümle, vergi beyannamelerinin imzalanmasında meslek mensubunun yüklendiği görev ve sorumluluk yalnız defterlere dayanan bilgilerle sınırlandırılmaktadır. Bu sınırlamaya defterlerin onayları ile ilgili bilgiler gibi şekli olanlarda dahil olmak üzere muhasebe kayıtlarına uygun olarak hazırlanan vergi beyannamelerinin ekindeki finansal tablolar ile hesap özetleri de dahildir.

Söz konusu defterlerdeki kayıtlar dayanaklarını oluşturan belgelere uygun olmalıdır. Bundan meslek mensubunun VUK'nun mükerrer 227. Mad. de belirtilen hükümler çerçevesinde yapacağı şekli inceleme anlaşılmalıdır. Burada belgelere uygunluk dışında, defter kayıtlarının genel kabul görmüş muhasebe ilke ve kuralları ile vergi mevzuatına uygunluğunun araştırılması, meslek mensubundan talep edilen hizmetin kapsamındadır. Sorumluluğu gerektiren bu durumlar nedeniyle vergi beyannamelerinin imzalanması öncesi meslek mensuplarının sınırlı uygunluk denetimi yapmaları gerekir. Burada yeri gelmişken hemen belirtelim ki hiçbir meslek mensubu kendisine ibraz edilmeyen faturalardan sorumlu değildir.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olan davacı hakkında düzenlenen Görüş ve Öneri Raporu (SMMM Sorumluk Raporu)'nda sorumluluğunu doğuracak hususların açık ve somut bir şekilde ortaya konulamaması, mükellefçe kendisine verilen bilgi ve belgelerden farklı olarak muhasebe kayıtlarına aykırı biçimde kayıt yaptığına veya kayıtları mali tablolara yansıtmadığına yönelik tespitlere yer verilmemesi durumunda, düzeltme ve şikayet başvurusunun reddi yolundaki işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı hk.'