Daha az harç ödemek için: Bağış mı yapmalı, yoksa satış mı?

Bir gayrimenkulün bağışlanması sırasında tapu idaresinde binde 68,31 yani yaklaşık yüzde 7 oranında 'tapu harcı' harçlar kanunun md. 57 ve 4 sayılı tarife I/4 uyarınca bağışlarda tapu harcı ödenmesi zorunludur. Görüldüğü üzere bağışlama işlemlerinde gayrimenkulün değeri üzerinden yüzde 12 'den başlayan vergi ve harç tarifi söz konusudur. İşlemin satış olarak yapılması durumunda ise, 2 +2 = toplam yüzde 4 tapu harcı olarak ödenmektedir. Maliye Bakanlığı' nın bu durumu dikkate alarak satış veya hibe işlemlerinde ki vergi nispetini yakınlaştırması gerektiği düşüncesindeyiz.

Gayrimenkulün, eş ve çocuğa bağışlanması halinde ise eş ve çocuğun veraset intikal beyannamesi vermesi gerekir. Bu durumda da, 3.371 TL istisna düşüldükten sonra veraset ve intikal vergisinin vergi tablosu gereğince 3 yıl içerisinde her yıl Mayıs ve Kasım aylarında 6 taksitle veraset intikal vergisi ödenir. (Bkz. VİV md. 10/2 – b) (Bkz. VİV md. 4/d – md.16 ve md. 19/1)

Diğer taraftan, satış işlemlerinde ise tapu da satıcı yüzde 2 ve öte yandan alıcı da yüzde 2 olmak üzere de toplam yüzde 4 tapu harcı ödenmektedir. Görüldüğü gibi, bağışlarda tapu harcı daha yüksek, satışlarda ise tapu harcı daha düşük olmaktadır. (Bkz. Harçlar Kanunu 4 Sayılı Tarife, 1/20-a)

Yaşanan somut bir olayda, vergi müfettişi, babanın evladına yapmış olduğu 2010 yılında bir tapu satışını 2014 yılında düzenlediği bir tutanağa göre bağış olarak kabul etmiş ve tapuda ki satış işlemini bağış olarak nitelendirmiştir. Sonuçta da, aradaki fark üzerinden bağışı kabul eden kişiye harç yönünden cezalı tarhiyat önermiştir. Konu yargıya intikal ettirilmesi üzerine, yargı tarafından verilen kararda; 'Olayda; davacı tarafından tapuda satış olarak gözüken işlemin aslında bağışlama işlemi olduğu ikrar edilmiş ve söz konusu ifade tutanağı ihtirazi kayıt konulmaksızın imzalanmıştır. İşlemin diğer tarafı olan ……………. tarafından verilen ifade de olup, bu kişinin de olayla ilgisinin açık olduğu izahtan varestedir. Dolayısıyla tapu senedinin doğruluğu karinesinin aksi ispatlanmış ve söz konusu işlemin satış değil, bağış olduğu anlaşılmıştır.

Bu durumda; taşınmazın kayıtlı değeri üzerinden bağış işlemine ilişkin harç oranı uygulanmak suretiyle ikmalen yapılan ¼ vergi ziyaı cezalı tapu harcında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.' Şeklinde karar bağlanmıştır. Böylece bağış işleminin satış işlemine göre harç nispetinin daha fazla olduğu görülmektedir[1]

Yerel Vergi Mahkemesi kararı, bölge idare mahkemesi tarafından kesinleştiği takdirde vergi müfettişi tarafından önerilen tarhiyat tapuda yapılan satış işlemini bağış şekline dönüştürecektir. Böylece satış işleminin üzerinden (4) yıl geçtikten sonra bu işlemin bağış olarak dikkate alınması gerektiği Yargı kararı ile kabul edilmiş olacaktır.