Psikolojide özgüvenin tanımı; bireyin kendisine yönelik iyi, olumlu duygular geliştirmesi sonucu kendini iyi hissetmesidir. Kişinin kendini iyi hissetmesi çevresindeki insanlarla da iyi geçinmesini sağlar.
Çocukluk döneminde içine kapanık olma hali, çekingenlik gibi durumlara sıkça rastlanır. Çocuk girdiği bir ortamda aile bireyleri bile olsa konuşmaktan, sorulara cevap vermekten bazen yerinden kalkmaktan bile çekinip, utangaçlık gösterebilir.
Aile, okul ya da herhangi bir sosyal çevrede devamlı olarak çekingenlik gösteren bir çocuk aslında kendini değersiz, yetersiz görme duygularını yaşar. Bu çocuklar arkadaşlık kurmakta, yeni bir ortama girmekte zorluk yaşarlar. Alında uyumlu ve sorun çıkarmayan örnek çocuk olarak düşünülen bu çocuklar kendilerine güvenmedikleri için bulundukları ortamda sessiz kalırlar. Çekingen tavırları nedeniyle oyunlara katılmayan bu çocuklar ileriki yaşlarda da sosyal ortamlardan izole olarak yaşamayı tercih eden yetişkinler olurlar. Özgüven yetersizliğine sahip olan çocuklar bir konu hakkında çok bilgi sahibi olsalar da, çeşitli yeteneklere sahip olsalar da bunu göstermekten çekinirler. Böylece derslerinde de başarılı olmakta zorlanırlar.
Aslında çocuklarda özgüven eksikliğinin temel nedeni aile içinde yeterli sevgi görmemeleridir. Özellikle şiddet gören, aşağılanan, huzursuz bir aile ortamında yetişen çocuklarda özgüven eksikliği görülür. Kardeşleriyle veya başka çocuklarla kıyaslanan, alay edilen çocuklarda özgüven sorunları yaşanır. Ailenin aşırı baskıcı, koruyucu, titiz tavırları da özgüven eksikliğini oluşturan nedenlerdendir.
Çocukların özgüvenin geliştirilmesi için yaptıkları olumlu davranışlarda onları güzel sözlerle desteklemek önemlidir. Çocukların yaptıkları yanlış ve olumsuz davranışların hemen cezalandırılması doğru bir tutum değildir. Bu davranışların neden yapıldığının çocukla konuşularak temelinin öğrenilmesi gerekir. Cezalandırılan bir çocuk zamanla cezaya alışarak yaptığı olumsuz davranışları sürdürme eğilimi gösterir. Çocuğa karşılıksız sevgi gösterilmelidir. Onunla zaman geçirmek, konuşmak, özel olduğunu hissettirmek gerekir. Çocuklar arkadaşlık kurma konusunda desteklenmeli ancak bu konuda ısrarcı olunmamalıdır. Çocuğun çeşitli aktivitelere, sosyal ortamlara katılması yeni çevreler görmesi özgüvenini geliştirmeye yardımcı olur.