Ne yazık ki çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren televizyon, tablet veya cep telefonları ile tanışıyorlar. Bazen çocuğu oyalamak, bazen sakinleştirmek bazen de yemek yemesini sağlamak için anne babalar olarak bizler de çocukları ekrana yöneltebiliyoruz. Başlangıçta masum amaçlar taşıyan bu durum bir süre sonra çocukta bağımlılık haline gelebiliyor.
Ekran karşısından kalkmadan aşırı zaman geçirme durumu ya da hiçbir şey yapılmasa bile ekrana bakma ihtiyacı bir süre sonra çocukların görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesine, sosyal çevreden uzaklaşmasına, sanal dünyayı hayatının merkezine almasına neden oluyor. Duygusal ve ruhsal olarak gerileme gösteren çocuklar dış dünyaya olan meraklarını, araştırma arzularını kaybediyorlar. Ayrıca ekran başında uzun süre hareketsiz kalmak fiziksel olarak çeşitli sorunların ortaya çıkmasına neden oluyor.
Ekran bağımlılığın küçük yaşlarda başlaması ile konuşmada ve fiziksel becerilerde gerilik, sosyalleşme sürecinde aksama, yaratıcı düşünme becerilerinin gelişmemesi gibi problemlerde görülüyor.
Tablet ve telefon kullanımında ebeveyn kontrolünün yapılmaması ve yaşa uygun sitelere giriş konusunda gerekli önlemlerin alınmaması kötü niyetli kişilerin çocuklarımıza ulaşımını kolaylaştırıyor.
Anne ve babaların çocuklarını ekran bağımlılığından koruması için alabileceği basit önlemleri ise şöyle sıralayabiliriz:
1. Telefonların ve sosyal ağların bildirimlerini kapatmak.
2. Belli bir saatten sonra başta televizyon ve bilgisayar olmak üzere bu aletleri kapalı konuma getirmek. Süre sınırlaması koymak.
3. Aile ya da arkadaşlar ile geçirilen sosyal zamanları arttırmak ve bu zamanlarda televizyon, tablet veya telefon kullanımını engellemek.
4. Yatak odasında televizyon, bilgisayar gibi aletler bulundurmamak.
5. Gece, uyunan odada cep telefonu bulundurmamak.
Yapılan bilimsel araştırmalar neticesinde telefon, tablet, bilgisayar gibi araçlardan yayılan mavi ışığın uyku kalitesini etkilediği de tespit edilmiştir.
Çocuklar Dijital Dünya ile Ne Zaman Tanışmalı?
(3-6-9-12 Kuralı)
Fransız Psikiyatrist Serge Tisseron'un geliştirdiği 3-6-9-12 kuralına göre çocuklar;
• 3 yaş öncesinde çocuk ekrana maruz kalmamalı,
• 6 yaşa kadar çocuğun kendine ait bir oyun konsolu/elektronik cihazı olmamalı,
• 9 – 12 yaşları arasında çocuklar internete girerken ebeveynleri kontrol etmeli,
• 12 yaşından önce sosyal medya hesabı kullanmamalıdır.
Ekran bağımlılığı oluşmaması için çocuğun ilgi alanına göre sosyal aktivitelere yönlendirilmesi önemlidir.
Ayrıca ailenin toplu olarak bir arada bulunduğu yemek saatlerinde tüm aile bireylerinin elektronik cihazlardan uzak durması, sohbet ortamının oluşturulması faydalıdır.
Anne ve babalar ekran bağımlılığı konusunda da çocukları için rol modeldir. Eğer bizler tüm zamanımızı TV karşısında geçiriyor, tablet başında oyun oynuyor ve sosyal medyada zaman geçiriyorsak çocuklarımızın aksini yapmalarını beklemek de gerçekçi olmayacaktır.