Para, yüzyıllardır önemli bir ödeme ve biriktirme aracı oldu. Temel misyon ve özelliklerini muhafaza etse de özelikle son yıllarda yeni bir anlayışla farklı para şekilleri ortaya çıktı. Para, son yirmi yılda somut varlığını kaybetmeye ve daha soyut bir hale gelmeye başladı.
Bugün için paranın en soyut ve ilginç hali 2008 yılında ortaya çıkan ve 2014 yılından itibaren de gündemi işgal etmeye başlayan kripto paralar. Özellikle son aylarda, küresel çapta yaşanan gelişmeler paralelinde, başını Bitcoin'in çektiği kripto paralar önemli yatırım ve değişim aracı haline geldi. Çok sayıda yatırımcı kripto paralara ilgi duymaya başladı. Bu yatırımcılar arasında kurumsal yatırımcılarda yer alıyor.
Önceden Belliydi!
Dijitalleşen dünyanın ve ortaya çıkan blokzincir teknolojisinin sonucu ve ilk ayağı olan kripto paraların ortaya çıkışı 2008 yılında Satoshi Nakamoto adlı anonim bir kişi ya da grubun Bitcoin'i tanıtmasıyla başladı. Kendisi de oluşturduğu sistem gibi kripto olan Satoshi, sistemin işleyişini yayınladığı bir makale ile duyurduğunda, çoğu kişi bu yeni teknolojiyi dikkate değer bulmadı. Ne var ki Satoshi, bugün için binlerce kripto paranın ve 1 trilyon doların üzerinde işlem hacminin olduğu, önceden kurgulanmış bir sistemi duyurmuştu. Önceden kurgulanmış diyorum çünkü The Economist Dergisi 9 Ocak 1988 tarihli sayısının kapağında Bitcoin vardı (Merak eden herkes dergi kapağını internetten rahatça bulabilir). 'Get ready for a word currency' manşeti ile çıkan dergi, internetin daha dünyaya yayılmadığı bir dönemde ilginç bir biçimde Bitcoin vurgusu yapmış, kağıt paradan, sanal paraya dönüşün işaretlerini vermişti!.
Kripto Paralar
Kripto para birimleri, işlemleri internet üzerinden gerçekleşen ödeme sistemleri. Gerçek para birimlerinden farklı olarak merkezi hükümetler tarafından tedavüle çıkarılmıyor ve desteklenmiyor. Bu paralar sadece belirli şifreler kullanılarak yerleştirildiği sanal cüzdanlardan yine şifreler aracılığıyla kullanılabiliyor.
Kripto paraların işleyiş süreci grift bir yapıya sahip ve ağ işleyiş zinciri birbiri ile bağlantılı. Somut olarak elde bulunmayan ancak sistem üzerinde e-cüzdan bünyesinde bulunan değer, transferi onaylandığında, fiziki olarak yer değiştirmemesine rağmen, başka bir kullanıcının uhdesine geçmiş oluyor. Yani tamamen bağımsız ve regüle edilemeyen bir yapı…
Türkiye İlk Sıralarda
Türkiye'de de kripto paralara olan ilgi günden güne artıyor. Yerli kripto para borsalarının günlük işlem hacimleri toplamı, ortalama 1 milyar dolar. Öte yandan çok sayıda Türk yatırımcı, yabancı borsalarda kripto para işlemleri yapıyor. Yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye, kripto para işlemleri bakımından dünyada ilk 15 ülke arasında yer alıyor.
Geleceğin Para Birimi mi?
Bu tartışmalı bir konu. Regüle edilememesi, bir merkeze bağlı olmaması ve volatilitenin oldukça yüksek olması gibi nedenlerle çoğu kişi kripto para sisteminin bir balon olduğunu iddia ediyor. Bunun yanında, kripto paralara güvenen ve inanan insan sayısı da sürekli artıyor. İşlem hacimleri ve fiyat artışları bunun en bariz göstergesi. Hatta, uzun süredir kripto paralara karşı çekince koyan hükümetler, kurumlar ve hatta kişiler, artık kripto paralar ile alışveriş ve yatırım yapmaya başladı. Konuyla ilgili her geçen gün yeni bir anlaşma, yeni bir haber duymak mümkün.
Önümüzdeki yıllarda kimin haklı çıktığını yaşayarak göreceğiz. Şu an için gerçek olan ise kripto paraların popülaritesinin arttığı.
Sonuç şu ki; değişen dünya düzeninde, sanki olay bir bitcoinden daha fazlası…