Ciddi bir halk sağlığı sorunu haline gelen bilinçsiz antibiyotik kullanımı ve buna bağlı gelişen antibiyotik direnci sebebiyle tedaviler uzuyor ya da ölüm oranları artıyor. Dünyada olduğu gibi Ülkemizde de bilinçsiz artan antibiyotik kullanımına farkındalık yaratmak amacıyla, her yıl 18-24 Kasım tarihleri arasında 'Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası' olarak kutlanıyor.
Farkındalık oluşturulması amacıyla önemli açıklamalarda bulunan İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Servet Öztürk, Dünyanın her yerinde insanlar, bitkiler ve hayvanlar mevcut en iyi ilaçlarla bile tedavi edilemeyen enfeksiyonlardan hayatını kaybettiğini belirtiyor ve 'Sadece sağlık çalışanlarının değil, tüm halkın da antimikrobiyal direnç açısından farkındalığa sahip olması gerekmektedir' diyor ve devam ediyor:
Antimikrobiyal Direnç (Antibiyotik direnci) bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler artık ilaçlara yanıt vermediğinde ortaya çıkar, bu da yaygın enfeksiyonların tedavi edilmesini zorlaştırır ve hastalık yayılma, ağır hastalık ve ölüm riskini artırır. İlaçların insanlarda, hayvancılıkta ve tarımda aşırı kullanımı ve yanlış kullanımı ile temiz suya, sanitasyona ve hijyene yetersiz erişim dahil olmak üzere birçok faktör antibiyotik direnci tehdidini dünya çapında hızlandırmaktadır.'
Antibiyotik direncinin neden arttığını ve antibiyotik direncini engellemek için neler yapılması gerektiğini şöyle açıklıyor Dr. Servet Öztürk:
Sağlık tesislerinde, hayvan çiftliklerinde ve topluluk ortamlarında temiz su ve sanitasyon eksikliği, yetersiz enfeksiyon önleme kontrolü ve yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı, ilaca dirençli enfeksiyonların ortaya çıkmasına ve yayılmasına neden olur.
Antibiyotikler dışında tüm ilaçların yanlış, gereksiz veya yüksek dozda kullanılması sadece ilacı kullanan hastada olumsuzluğa neden olabilirken, yanlış antibiyotik kullanımı kişinin yanında aile ve toplumdaki dirençli mikroorganizmaların sayısını artırarak toplum sağlığını olumsuz etkilemektedir. İnsanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde antimikrobiyallerin yanlış ve aşırı kullanımı ilaca dirençli enfeksiyonların gelişmesinde ana etkenlerdir. Örneğin, Covid-19'a bir bakteri değil bir virüs neden olur, bu nedenle bir COVID enfeksiyonunu tedavi etmek için antibiyotikler kullanılmamalıdır. Her geçen yıl daha fazla sayıda hastayı sadece dirençli enfeksiyonlar nedeniyle, ağızdan reçete edebileceğimiz antibiyotik olmadığından dolayı, hastaneye damardan antibiyotik tedavisi amacıyla yatırmaktayız.
Antibiyotik direncini engellemek için ne yapmalıyız?
• Sadece hekim reçetesi ile antibiyotik kullanın
• Tedavinin önerildiği süre kadar antibiyotiğe devam edin. (Yetersiz antibiyotik kullanımı da dirence neden olabilir)
• Aşılanın
• Ellerinizi yıkayın
• Gıda güvenliğine riayet edin
• İşlenmemiş gıdaları tercih edin