Bilindiği üzere, 193 sayılı GVK 'nun md. 94 hükmüne istinaden işverenlerin çalıştırdıkları personel sayısının (10) kişiyi geçmesi durumunda, muhtasar beyannameler aylık olarak verilmesi gerekecektir. Burada dikkat edilecek husus şudur; istihdam edilen personel sayısı (10) ve daha az olanlar muhtasar beyannamelerini aylık dönem yerine, 3'er aylık olarak verebilirler.
Muhtasar beyannameler işverenler tarafından GVK md. 98 hükmüne göre çalıştırdıkları işçi sayısı (9)'u geçmeyen işverenler açısından, yılda (3) kez yani; birinci dönem, Ocak ila Mart; ikinci dönem, Nisan ila Haziran; üçüncü dönem, Temmuz ila Eylül; dördüncü dönem, Ekim ila Aralık aylarının beyannameleri dönemin bitimini izleyen ayın 23'üncü gününün akşamına kadar muhtasar beyanname ile bağlı olunan vergi dairesine verilir. Ve ödemeleri de, 26'ıncı günü akşamına kadar yapılacaktır.[1]
Beyannameler mutlak surette, 'e-beyan' şeklinde meslek mensupları tarafından verilecektir. E-beyan şifresini alan işverenler, kendileri de muhtasar beyannamesini verebilirler. Ancak, 3568 sayılı yasaya göre Malî Müşavir, YMM veya SMMM'ler ile sözleşme yapma zorunluluğunda olan işverenler, muhtasar beyannamelerini meslek mensupları kanalı ile vermek zorundadırlar. Muhtasar beyannamelerini vermeyen işverenler hakkında, özel usulsüzlük cezası kesilir. (213 sayılı VUK md. mük. 355/1-1)
3 aylık muhtasar beyan sistemine tabi olmasına karşın, dönem ortasında 3 aylık mükellefiyet koşullarını kaybeden işverenler, tekrar bağlı bulundukları vergi dairesine müracaat ederek mükellefiyet şeklinin değiştirilmesini isteme olanağına sahiptirler. Vergi dairesi, mükellefin dilekçesine göre beyanname verme periyodunu değiştirerek ilgili aydan itibaren mükellefin aylık beyanname vermesine olanak sağlayacaktır.
Örneğin, mükellef (A), işyerinde 2017 Ocak ayında istihdam ettiği personel sayısı 9 olsun; 10 Şubat'ta ise +5 işçi daha alarak toplam işçi sayısı 14 olmuştur. Bu durumda muhtasar beyanname açısından mükellef Şubat ayında 3 aylık dönemden aylık döneme geçmiştir. Çalışan sayısı 2017 Ocak ayında 9 iken, 2017 Şubat ayında ise toplam 14 olmuştur. Bu durumda mükellef vergi dairesine dilekçe vererek Şubat ayından başlamak üzere, mükellefiyet tipini aylık döneme dönüştürecektir. Verilecek olan muhtasar beyannamede aşağıdaki işlemler yapılacaktır:
- Şubat 2017 dönemine ait 23 Mart 2017 tarihinde verilecek muhtasar beyanname, yalnızca Şubat 2017 bilgilerini kapsayacak şekilde düzenlenip verilecektir.
- Ocak 2017 dönemine ait bilgiler bu beyannameye dahil edilmeyecektir.
- Ocak 2017 dönemine ait muhtasar beyanname ise 3 aylık dönem tercih edilerek 23 Nisan 2017 tarihine kadar verilecektir.
- Böylece, Nisan ayına ait 2 ayrı beyanname verilecektir. Bunlardan biri Mart 2017 dönemine ait beyanname olup diğeri Ocak 2017 dönemine ait 3 aylık sisteme tabi muhtasar beyanname verilecektir.
Sonuç olarak Ocak 2017 dönemi için beyanname verilmediği şeklinde vergi dairesinden mükellefe beyana çağrı mektubu yollanmayacaktır.
-----------
[1] Bkz. GVK md. 98 ve ilgili G.T. 22, 77, 138, 146, 159