Mükelleflerin elektronik imza araçlarının başvurusu sırasında, mükellefiyetlerine ilişkin vermiş oldukları ve ilgili sertifika makamları tarafından da MERSİS ve MERNİS kayıtları çerçevesinde kontrol edilip kendileriyle ilgili başvuru uyarı ekranlarında gösterilen bilgilerini, mali mühür veya nitelikli elektronik sertifikaların (gerçek kişiler için) hatasız, doğru şekilde üretimi ve zaman kaybına yol açmaması bakımından dikkatle kontrol etmeleri gerekmektedir.
%100 oranında yabancı ortaklı olan ve şirketi temsile yetkilisinin yabancı kişi/kişileri bulunan kurumlar ile MERSİS sisteminde şirket bilgileri güncel olmayan veya güncel olduğu halde sıkıntı yaşamaya devam eden mükelleflerin kağıt ortamında, 'Gelir İdaresi Başkanlığı, Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlığı; Yeni Ziraat Mahallesi Etlik Caddesi No:16 (06110) Dışkapı/Ankara' adresine dilekçe ekinde, Mühür Başvuru Formu ve Taahhütnamesi-Elektronik Mali Mühür Sertifika Sahibi Taahhütnamesi- Şirket kuruluş sözleşmesinin noter onaylı Ticaret Sicili Gazetesi (TSG) örneği, (unvan değişikliği var ise bu değişikliğe ilişkin TSG noter onaylı örneği) Başvuru formlarını imzalayan yetkili kişi/kişilerin yetkili olduğunu gösteren imza sirkülerinin noter onaylı örneği ile müracaat edilmesi gerekiyor.
Elektronik deftere (e-defter) tabi olan mükellefler, mal ve hizmet satışları için düzenleyecekleri faturalarını, e-fatura olarak düzenlemeleri gerekmektedir. E-fatura kapsamına girenler, e-fatura uygulamasına başladıkları hesap dönemini takip eden hesap döneminin başından itibaren e-defter uygulaması kapsamında olmaları gerekmektedir. Elektronik defter tutmak zorunda olanlar, kağıt ortamında defter tutamazlar.
Mükellefler aylık dönemler itibariyle oluşturdukları elektronik defterlerini ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın son gününe kadar kendilerine ait güvenli mali mühür ile onaylamaları gerekmektedir. Kurumlar vergisi mükellefleri hesap döneminin son ayına ait defterleri kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın son gününe kadar kendilerine ait mali mühürle onaylamaları gerekmektedir.
Elektronik fatura ve defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilen mükellefler, tam bölünme, kısmi bölünme, birleşme (devir alma şeklinde olan veya yeni kuruluş şeklinde birleşme) veya tür değişikliğine gitmeleri halinde, devrolunan veya birleşilen tüzel kişi mükellefler ile tam veya kısmi bölünme ile oluşan yeni tüzel kişi mükellefler de e-fatura ve e-defter uygulamasına geçmek zorundadırlar.
Başlangıç aşamasında ve hali hazır uygulamada, yevmiye defteri ile defteri kebirin (büyük defter) elektronik defter kapsamında tutulması öngörülmüş olup, mükellefler tarafından tutulması gereken yasal defterlerden, bahse konu ettiğimiz bu iki defterin haricinde kalan diğer defterlerin kağıt ortamında tutulması ve kağıt ortamında tutulacak olan defterlerin yukarıda belirttiğimiz şekilde noterden onaylarının yapılması gerekmektedir.
Elektronik defter tutma sürecinde hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçer.
İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek kazanç defterine tabi olan mükellefler; 2023 hesap dönemine ait defterlerini, Gelir İdaresinin Başkanlığının sitesinde yer alan 'Defter Beyan Sistemi' üzerinden elektronik ortamda tutmaları gerekmektedir. Defter beyan sistemi üzerinden kullanılacak olan bu defterler; kullanılacak hesap döneminden önceki yılın son aynın son gününe kadar (bugün dahil) www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesi aracılığıyla başvurmaları gerekmektedir. (486-509 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri )
Bu duruma göre; e-defter uygulaması kapsamına girenlerin, uygulamaya zorunlu geçiş tarihleri aşağıdaki gibi olacaktır.
Kapsama Girenler:
Sektör ayırımı olmaksızın tüm mükellefler için:
3 Milyon TL ve üzeri brüt satış hasılatı olma (veya satışları ile gayri safı iş hasılatı) şartını 2022 hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler 01/07/2023 tarihinden itibaren e-faturaya geçilmesi gerektiğinden, bu mükellefler 01/01/2024 tarihinden itibaren e-deftere geçmeleri zorunludur.
Türk Ticaret Kanununun 397'inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler e- defter tutmaları gerekmektedir.